تعيين دماهاي كاردينال و واكنش فتوپريودي مراحل مختلف نموي لاين‌هاي كينوا ( Chenopodium quioa L.) با استفاده از مدل‌هاي خطي و غيرخطي

كينوا با نام علمي(Chenopodium quinoa L.)  گياهي يك‌ساله، از خانواده كنوپودياسه و روزكوتاه است كه به‌دليل برخي ويژگي‌هاي خاص خود از جمله مقاومت قابل ملاحظه‌ در برابر طيف وسيعي از تنش‌هاي غيرزنده، مورد توجه قرار گرفته است. دماهاي ويژه و طول‌ روزهاي ويژه هر مرحله نموي براي ارائه مدل مناسب پيش‌بيني رشد و نمو گياهي لازم است. در سال‌هاي 1398 و 1399 آزمايش‌هاي مستقلي شامل 10 تاريخ كاشت در قالب طرح بلوك‌هاي كامل تصادفي با سه تكرار در شهر يزد انجام شد. تيمار آزمايشي شامل پنج لاين اميدبخش اصلاح­شده در مركز تحقيقات شوري يزد به‌همراه رقم تي‌تي‌كاكا بود. از واكنش سرعت مراحل نموي به دما و طول‌ روز براي تعيين درجه حرارت ويژه و طول‌ روزهاي ويژه مراحل نموي اصلي (سبز‌شدن، گل‌دهي و رسيدگي ‌دانه) استفاده شد. براي همه لاين‌ها، دماي پايه (Tb) جوانه‌زني بذر كينوا 0.2 تا 3.57 درجه‌ سانتي‌گراد، دامنه دمايي بهينه براي جوانه‌زني 34-25 درجه‌ سانتي‌گراد، گل‌دهي 28-21 درجه‌ سانتي‌گراد و رسيدگي‌دانه 32-15 درجه‌ سانتي‌گراد بود. دامنه طول‌ روز براي گل‌دهي 12.4-11.4 ساعت و رسيدگي‌دانه 12.3-10.6 ساعت بود. دامنه دماي بهينه براي سه مرحله جوانه‌زني، گل‌دهي و رسيدگي‌دانه تمام لاين‌هاي مورد مطالعه، بين 20 تا 25 درجه‌ سانتي‌گراد برآورد شد. نتايج نشان داد كه در طول‌ روزهاي كمتر از 12 ساعت و دماهاي كمتر از 30 درجه‌ سانتي‌گراد، با افزايش هم‌زمان دما و طول‌ روز سرعت گل‌دهي بيشتر شد. به‌طور كلي، نتايج نشان داد كه دما و طول‌ روز اثر جبران‌كنندگي بر سرعت گل‌دهي و رسيدگي‌دانه دارند.