بررسي تأثيرپذيري تفسيرهاي آيات فردوس‌المرشديه (با تكيه بر تاريخ طبري و تفسير خواجه عبدالله انصاري)

اثر ادبي در زمان و مكاني به رشته تحرير درمي‌آيد كه در ارتباط مستقيم با آثار قبلي است؛ درنتيجه هيچ نوشته‌اي از متون پيش از خود بي‌تأثير نيست. در اين پژوهش با هدف بررسي ميزان تأثيرپذيري فردوس‌المرشديه از تاريخ طبري و تفسير خواجه عبدالله انصاري، به روش توصيفي ـ تطبيقي، شيوه‌هاي تأثيرپذيري بين اين آثار بررسي مي‌شود. نتيجه‌ حاصل از اين پژوهش نشان مي‌دهد كه شيخ ابواسحاق كازروني تا چه اندازه از منابع كهن و تفسيرهاي عرفاني وام گرفته و به چه نسبت مطالب و مضامين جديدي بر متن‌ها و انديشه‌هاي قبلي افزوده است. مطالعه‌ فردوس‌المرشديه نشان مي‌دهد كه تاريخ طبري و تفسير خواجه عبدالله انصاري از منابع مطالعاتي شيخ ابواسحاق كازروني و مريدان او بوده است. بررسي تطبيقي فردوس‌المرشديه با تاريخ طبري گواه تأثيرپذيري مستقيم بدون ارجاع اين اثر عرفاني در مبحث آفرينش و خلافت آدم (ع) از مباحث طبري است. همچنين تفسيرهاي عرفاني شيخ بر آيات نيز از وجود تأثيرپذيري غيرمستقيم در مضامين آن با تفسير خواجه عبدالله انصاري حكايت دارد؛ نيز سخنان و ديدگاه عارفان ديگر هم در ادامه‌ شيوه‌ تفسيري اين كتاب به پيروي از خواجه عبدالله انصاري است؛ اين تأثيرپذيري مستقيم در سطح عبارات و واژگان، در بيشتر اوقات به‌صورت نقل قول بدون ارجاع در متن شواهدي دارد.