بازتاب ترجمه ماجده العناني در شخصيت‌هاي داستان نون و القلم جلال آل‌احمد (بر پايه عناصر غنازدايي برمن‌)

ترجمه از مهم‌ترين راه‌هاي انتقال فرهنگ در ميان جوامع بشري و از مؤثرترين مؤلفه‌هاي ايجاد پيوند ميان ملل مختلف براي تعالي ارزش‌هاي انساني و تضارب انديشه‌هاي جهاني به‌شمار مي‌آيد. اين پديده به شكل‌هاي گوناگوني صورت مي‌گيرد و جانب هر يك از دو زبان مقصد يا مبدأ، دچار برجستگي يا فرورفتگي مي‌شود و يا با تعادل ساختاري و معنايي، انجام مي‌گيرد. آنتوان برمن از نظريه‌پردازان ترجمه است كه به معرفي مؤلفه‌هاي تحريفي ترجمه پرداخت و عدم تعادل متن مبدأ و مقصد را نشان داد. ترجمه‌ آثار دو ملت ايران و عرب از اين مؤلفه‌ها خالي نيست. از جمله مهم‌ترين آثار ادبي در زمينه‌ داستان، نون و القلم جلال آل‌احمد است كه داستاني تمثيلي با رويكرد اجتماعي محسوب مي‌شود. اين داستان را ماجده العناني، مترجم و پژوهشگر مصري ترجمه كرد و به جهان عرب معرفي كرد. بررسي عناصر ريخت‌شكنانه‌ برمن در اين ترجمه، ميزان پايبندي مترجم به ساختار و مفهوم متن مبدأ را مي‌رساند و نمايانگر ميزان جذب مخاطب به اين ترجمه است. پژوهشگر با روش توصيفي- تحليلي، شخصيت‌هاي داستان را در متن مبدأ و مقصد وارسي كرد و به بازخواني غنازدايي كمّي و كيفي اقدام كرد. براي اين كار، نمونه‌هايي را به طور تصادفي ساده از هر شخصيت برگزيد و ترجمه پيشنهادي براي متون منتخبه نيز ارائه شد. يافته‌هاي پژوهش نشان داد كه العناني در ترجمه اوصاف شخصيت‌ها، اغلب قصد حفظ ساختار نحوي زبان مبدأ را دارد، اما اين امر سبب ريزش كيفيّت ترجمه شده و مفهوم والاي متن مبدأ را به زير كشيده است. در برخي موارد، وي به تضعيف كمّي و حذف برخي واژگان و عبارات پرداخته كه موجب تزلزل در بار معنايي و پيام متن مبدأ شده است.