تعيين غلظت فلزات سنگين در نمونه پوست درختان كاج شهر نيشابور

سابقه و هدف: فلزات سنگين هواي شهرها باعث تهديد سلامتي و افزايش خطر بيماري‌هاي تنفسي، قلبي-عروقي، سرطان و مرگ و ميرانسان مي‌شود. از روش‌هاي مفيد و ارزان قيمت پايش اين آلاينده‌ها استفاده از پوست درخت به‌عنوان بيوانديكاتور است. هدف از اين مطالعه، اندازه‌گيري غلظت فلزات سنگين توسط پوست درخت كاج به عنوان بيوانديكاتور در شهر نيشابور بود و ريسك اكولوژيكي آلاينده‌ها مورد ارزيابي قرارگرفت. مواد و روش‌ها: براي رسيدن به اين اهداف 27 مكان بر روي نقشه شهرنيشابور با نرم‌افزار GIS تعيين شد. غلظت فلزات سنگين نقره(Ag)، آرسنيك(As)، كبالت(Co)، سزيم(Cs)، منگنز(Mn)، سرب(Pb)، مس(Cu)، روي(Zn)، كروم(Cr+6) وكادميوم(Cd) با دستگاه طيف سنجي جرمي پلاسماي جفت شده القايي (Inductivity Coupled Plasma-Mass Spectrometry) اندازه‌گيري شد. شاخص پتانسيل ريسك اكولوژيك، مجموع ريسك اكولوژيك وهمبستگي اسپيرمن بررسي شد. يافته‌ها: فلز Cr با ميانگين غلظت 34/7 و فلزZn با ميانگين غلظت 10/2 ميلي‌گرم بركيلوگرم داراي بالاترين غلظت و ساير فلزات داراي مرتبه Mn Cu Co Pb As Ag Cd Cs هستند. ميانگين پتانسيل ريسك اكولوژيك به صورت Cd As Pb Zn Cu Cr كاهش مي‌يابد. شاخص پتانسيل ريسك اكولوژيك تمامي فلزات به جز As و Cd (ريسك متوسط) در سطح كم خطر قرار دارد. شاخص مجموع ريسك اكولوژيك در سطح خطر كم قرار دارند. همبستگي اسپيرمن نشان داد Cs و As بيش‌ترين همبستگي در بين عناصررا دارند. Cs و As ارتباط و وابستگي قابل توجهي دارند و از منشأ آلودگي يكسان برخوردارند. Cr و Cd داراي همبستگي قوي هستند و از منشأ آلودگي يكسان برخوردارند. استنتاج: نتايج نشان داد ميانگين پتانسيل ريسك اكولوژيك فلزات سنگين نمونه‌هاي پوست درخت كاج اين منطقه در وضعيت آلودگي خطركم قرار دارد.