معناشناسي «رحمت» و نقش تربيتي آن در حوزه اجتماعي از ديدگاه آيا ت و روايات

پيچيدگي نظام اجتماعي انسان و مسائل و مشكلات متعددي كه بهزيستي اجتماعي را تهديد مي نمايد، امر مديريت اجتماع را بسيار سخت نموده است. از آنجا كه وضع قانون به تنهايي قدرت حل و فصل تمامي مسائل اجتماعي را ندارد، دين اسلام مجموعه‌اي از آموزه‌هاي اخلاقي را نيز به كار گرفته است. شناخت درست اين آموزه‌ها امري مشكل بوده و نيازمند مقدماتي است. شناخت دقيق از مفهوم واژگان كليدي، يكي از مهمترين بايسته‌ها فهم و كاربست درست و حداكثري آموزه ديني است. ه «رحمت» يكي از اين دست واژگان است. هدف پژوهش حاضر، پاسخ به اين دو پرسش اساسي است: مفهوم دقيق واژه «رحمت» در حوزه روابط اجتماعي چيست؟ آثار تربيتي «رحمت» در روابط اجتماعي چيست؟ در پاسخ به اين دو سوال، با روش مطالعه كيفي از نوع توصيفي تحليلي، آيات و روايات مورد بررسي و تحليل قرار گرفته است. ابتدا مفهوم «رحمت» درحوزه روابط اجتماعي واكاوي گرديده است. مطابق يافته‏هاي پژوهش، واژه «رحمت» صرفا به انفعالات دروني انسان همچون مهرباني و دلسوزي و ترحم محدود نشده بلكه شامل اقدام ايثارگرانه و بدون چشمداشت در جهت جبران نقص و ضعف مرحوم نيز مي‌شود. همچنين وجود رحمت در روابط اجتماعي آثار تربيتي‌اي به دنبال دارد كه تاثير شگرفي بر بهزيستي اجتماعي خواهد داشت. اين آثار عبارتند از: انعطافپذيري در زندگي جمعي؛ توسعه روابط و همبستگي اجتماعي؛ گسترش گذشت، تغافل و استغفار؛ ايجاد حس مسئوليت‌پذيري نسبت به جامعه؛ برقراري امنيت كامل در روابط؛ برآورده شدن حداكثري نيازها؛ عدم چمشداشت در ايصال رحمت و در نهايت زمينه‌ساز رشد فردي و اجتماعي.