انگيزه‌هاي استهزا در اخلاق اسلامي با تأكيد بر ديدگاه آيت‌الله مصباح يزدي

استهزا يكي از رفتارهاي زننده و ناپسند در زندگي اجتماعي به شمار مي‌آيد. همچنين اين عمل در اخلاق اسلامي به شدت محكوم است. در جاي‌جاي قرآن كريم نيز تمسخر يكي از موانع و مشكلات جدي انبيا در مسير هدايت دانسته شده است. اين مقاله در پي يافتن انگيزه‌ها و عوامل بروز رفتارهاي استهزاگونه در جامعه با توجه به ديدگاه آيت‌الله مصباح يزدي است. اين نوشته به روش توصيفي ـ تحليلي با گردآوري كتابخانه‌اي اطلاعات سامان يافته است. براساس ديدگاه و طرح كلي ايشان درباره انگيزه‌هاي نفس، عوامل پيدايش استهزا را مي‌توان به دو دسته اصلي و فرعي تقسيم كرد. انگيزه‌هاي فرعي تركيبي از انگيزه‌هاي اصلي بوده و بازگشت آنها نيز به حب ذات است. انگيزه‌هاي اصلي شامل حب بقا، حب كمال و لذت‌جويي است. كمال‌جويي خود به دو بخش قدرت‌طلبي و علم‌دوستي تقسيم مي‌شود. خودكم‌بيني، خودبرتربيني و حسادت نيز از مصاديق انگيزه‌هاي فرعي است. به‌طور كلي تمام اين انگيزه‌ها مبتني بر هرم سه بعدي نفس بوده، نوع شناخت و هواي نفس عامل انحراف كشش‌هاي فطري خواهد بود.