راهبردهاي توسعۀ مشاركت‌هاي اجتماعي در سازمان‌هاي مردم‌نهاد و مؤسسات خيريه

نهادهاي مردمي يا سمن‌ها براي افزايش كارآمدي و اثربخشي خود و ايفاي نقش مناسب در توسعۀ كشورها و جوامع، لازم است از مهارت‌ها و روش‌هاي جديد در بهره‌گيري بهينه از ظرفيت مشاركت‌هاي اجتماعي استفاده كنند. به همين دليل در اين مقاله رسيدن به «راهبردهاي توسعه مشاركت‌هاي اجتماعي در سازمان‌هاي مردم‌نهاد و مؤسسات خيريه» به‌عنوان هدف اصلي مدنظر قرار گرفته است.روش اين پژوهش، تحليل محتواي كيفي و با رويكرد استقرايي است. داده‌هاي پژوهش از طريق گفت‌وگوهاي نيمه‌ساختاريافته با 22 نفر از صاحب‌نظران و مديران فعال در حوزه‌هاي رسانه‌اي و سمن‌ها و با نمونه‌گيري نظري گردآوري شدند و با تحليل 839 كد مفهومي حاصل از اين گفت‌وگوها و بررسي مفاهيم به‌دست‌آمده، به ارائۀ راهبردهاي نهايي منجر شده است.يافته‌هاي اين پژوهش شامل 10 برنامه است كه در دو سطح «برنامه‌هاي راهبردي» و «برنامه‌هاي عملياتي و اجرايي» تفكيك و ارائه شده است. برنامۀ راهبردي نخست شامل اقداماتي مانند پيشگيري از دولتي‌شدن سمن‌ها، تأمين منابع پايدار درآمدي و پيشگيري از وابستگي مالي سمن‌ها و برنامۀ راهبردي دوم نيز شامل مواردي نظير تقويت نظارت و راهبري سمن‌ها و خيريه‌ها، تدوين چشم‌انداز و قوانين بالادستي، تقويت آموزش و كادرسازي، تعيين ساختار و تشكيلات كارآمد، تدوين مقررات مالي و مالياتي، استفاده از رسانه‌ها و رويكردهاي تبليغي در سمن‌ها، تدوين برنامه‌هاي دقيق براي شناسايي ظرفيت‌هاي جديد و توليد دانش تخصصي در امور خير را دربرمي‌گيرد.برآوردهاي حاصل از اين پژوهش حاكي از آن است كه براي توسعۀ مشاركت‌هاي اجتماعي در نهادهاي مردمي و مؤسسات خيريه، بايد از دو راهبرد تلاش براي شكل‌گيري سمن‌ها و خيريه‌هاي مستقل و نيز نظارت راهبردي بر فعاليت مؤسسات خيريه و نهادهاي مردمي استفاده شود. اقدامات عملياتي و اجرايي اين دو راهبرد نيز در قالب محورهاي ده‌گانه در بخش يافته‌هاي پژوهش تبيين شده است.