رتبه بندي معيارهاي ارزيابي عملكرد تجاري در سطح كشور با استفاده از روش هاي تصميم گيري چندمتغيره

ارزيابي عملكرد تجاري كشورها، از موضوعات مهم در حوزه تجارت بين‌الملل به شمار مي‌رود. در اين زمينه، با توجه به ماهيت پيچيده و چندبعدي عملكرد، استفاده از معيارهاي مناسب براي ارزيابي آن ضرورت دارد. با اين حال، مرور ادبيات نشان مي‌دهد تعيين معيارهاي مناسب در اين حوزه، تاكنون كمتر مورد توجه قرار گرفته است. بنابراين، هدف اصلي اين پژوهش، معرفي مجموعه‌اي قابل اتكا از معيارهاي مناسب براي ارزيابي عملكرد تجاري در سطح كشور است كه ضمن توجه به ابعاد مختلف عملكرد، اولويت‌بندي و روابط علي موجود بين معيارها را نيز در نظر گرفته و به‌عنوان مجموعه‌اي استاندارد در تحقيقات آتي قابل استفاده باشد. به اين منظور، ابتدا از طريق مرور سيستماتيك ادبيات، تحقيقات پيشين بررسي و معيارهاي مورد استفاده آنها استخراج و دسته‌بندي شده است. سپس با استفاده از روش دلفي فازي و بهره‌گيري از نظرات خبرگان، معيارهاي مناسب در هر دسته شناسايي شده است. در ادامه، با به‌كارگيري روش‌ ديمتل روابط علي بين دسته‌ها و معيارها بررسي و از روش بهترين-بدترين براي اولويت‌بندي آنها استفاده شده است. در نهايت، با تلفيق نتايج ديمتل و بهترين-بدترين، رتبه‌بندي نهايي معيارها به دست آمده است. طبق نتايج اين تحقيق، تعداد پانزده شاخص در سه بعد دسته‌بندي شدند كه ابعاد صادرات، واردات و عمومي به ترتيب بيشترين اهميت را به خود اختصاص داده‌اند. همچنين، معيارهاي ارزش صادرات ، تعداد/نوع مشتريان در بازار صادراتي و ارزش واردات به ترتيب به‌عنوان مهمترين شاخص‌ها براي ارزيابي عملكرد تجاري كشورها شناخته شده‌اند.