تحليل مدل «پذيرش مسئوليت» با محوريت آيه امانت و جنبه‌هاي علمي و كاربردي آن

اين نوشتار «پذيرش مسئوليت در افراد» را در چارچوب يك مدل رفتاري مشخص و استاندارد ارائه مي‌نمايد كه كاربرد گسترده‌اي در موضوعات مربوط به مديريت و روان‌شناسي و علوم اجتماعي دارد؛ زيرا به اذعان نظريه‌پردازان، پيچيدگي ابعاد دروني انسان و شرايط محيطي او مدل‌سازيِ رفتار او را با مشكل روبه‌رو ساخته است. مدل پذيرش مسئوليت بيان مي‌كند كه فرد به شرطي كه تصور كند از عهده انجام مسئوليتي برمي‌آيد و در مسير آن آگاهي‌هاي لازم را به دست مي‌آورد - يعني تصور كند كه درمانده و سردرگم نمي‌شود- اين سوگيري را دارد كه آن مسئوليت را بپذيرد؛ بنابراين واگذاري مسئوليت به خودي خود براي افراد يك انگيزاننده است. در اين مقاله در مورد ماهيتِ مسئوليت‌پذيري كلّي‌گويي نشده و در قالب مؤلفه‌هاي تيپ ايده‌آل مدل‌هاي رفتاري ارائه شده است. مدل رفتاريِ پذيرش مسئوليت به‌وسيله تحليل آيات قرآن كريم در چارچوب روش تحليل محتواي كيفي به‌ دست آمده است؛ همچنين اين مدل رفتاري توجيه‌كنند‌گي و سازگاري مناسبي با برخي نظريه‌هاي علمي ‌در غني‌سازي شغلي و انگيزش دارد. از نتايج كاربردي آن اينكه پذيرش مسئوليت (در سطح گروه، سازمان يا جامعه) خود يك انگيزاننده است و مثلاً ضرورتي ندارد از گزينه‌هاي انگيزشي ديگري همچون افزايش حقوق و مزاياي مادي استفاده كرد.