عنوان مقاله :
كميت و كيفيت تركيب‌هاي آنتي اكسيداني و اجزا تشكيل دهنده اسانس گياه دارويي زولنگ( campestre Eryngium )تحت تأثير ارتفاع از سطح دريا
پديد آورندگان :
اسماعيل زاده ، مجتبي دانشگاه علوم كشاورزي و منابع طبيعي ساري - دانشكده علوم زراعي، پژوهشكده فناوري هاي زيستي گياهان دارويي - گروه علوم باغباني , مرادي ، حسين دانشگاه علوم كشاورزي و منابع طبيعي ساري - دانشكده علوم زراعي، پژوهشكده فناوري هاي زيستي گياهان دارويي - گروه علوم باغباني
كليدواژه :
چتريان , زولنگ , راديكال آزاد DPPH , كروماتوگرافي گازي
چكيده فارسي :
سابقه و هدف: در سال هاي اخير استفاده از گياهان دارويي و داروهاي گياهي، جايگاه خاص خود را در بين عموم مردم پيدا كرد، كه اين امر موجب شناخت و معرفي گياهان دارويي جهت كاربرد در صنايع داروسازي شده است. رويشگاه هاي طبيعي ايران به عنوان منابع ارزشمند ژني تعدادي زيادي از گياهان دارويي مفيد مي باشند كه از جمله آن‌ها مي توان به رشد خودرو زولنگ در شمال كشور اشاره نمود. زولنگ گياهي علفي و چند ساله از خانواده چتريان است كه به وفور در نواحي شمالي كشور رويش مي كند. اين گياه با ارزش داراي تركيب هاي دارويي نظير: استيلن، فلاونوئيد، ساپونين هاي تري ترپن مي باشد.مواد و روش ها: اين تحقيق جهت بررسي تأثير ارتفاع بر تركيب هاي آنتي اكسيداني و تركيب هاي تشكيل دهنده اسانس گياه زولنگ در سه ارتفاع(30، 100 و 300 متر از سطح دريا) از بخش سوادكوه استان مازندران كه رويشگاه طبيعي اين گياه بود، انجام شد. گياهان پس از جمع آوري و خشك شدن جهت اندازه گيري صفاتي نظير: آنتي اكسيدان، فنل، فلاونوئيد با حلال متانول عصاره گيري شدند و اندازه گيري انجام شد. همچنين جهت شناسايي تركيب هاي اسانس، و درصد اسانس، به روش تقطير با آب و دستگاه كلونجر استخراج اسانس صورت گرفت و با دستگاه كروماتوگرافي گازي(GC/MS) تركيب هاي اسانس استحصال شده، شناسايي گرديد.نتايج و بحث: بنابر نتايج اين پژوهش، صفات آنتي اكسيدان، فنل، فلاونوئيد و درصد اسانس در سطح يك درصد معني دار (p 0.01) شدند. اين نتايج بيانگر اين موضوع است كه ارتفاع ازسطح دريا مي تواند روي تركيب هاي فنلي و آنتي اكسيداني گياه زولنگ مؤثر باشد. همچنين اين نتايج نشان مي دهد كه تركيب هاي آنتي اكسيداني و فنلي تحت تأثير ارتفاع هستند. درصد مهار راديكال آزاد DPPH در گياهان برداشت شده از ارتفاع هاي300 متر بيشترين ميزان را نشان داد كه ميزان درصد مهار اين گياهان نسبت به ارتفاع30 متر ازسطح دريا تا دو برابر افزايش يافت. ميزان فلاونوئيد ارتفاع30 و 100 متر ارتفاع ازسطح دريا اختلافي نشان نداد، اما نسبت به 300 متر اختلاف بيشتر بود. همچنين با افزايش ارتفاع، درصداسانس كاهش مي يابد. نتايج حاصل از همبستگي صفات نشان مي دهد كه فلاونوئيد و فنل با افزايش درصد اسانس افزايش يافته و ارتباط معني داري دارند. همچنين صفت درصد مهار راديكال آزاد DPPH ارتباط معكوسي با صفات درصد اسانس و فلاونوئيد دارد. نتايج كروماتوگرافي گازي اسانس زولنگ نشان دادكه با افزايش ارتفاع، تركيب هايي نظير: D-Limonene و beta.-Sesquiphellandrene افزايش و تركيب cis-.alpha.-Bisabolene كاهش يافت. نتايج حاصل از آناليز اسانس اين گياه با دستگاه كروماتوگرافي(GC/MS)، نشان داد كه مقدار تركيب هاي شناسايي شده لزوما به ارتفاع وابسته نبوده و مي تواند تابع عامل هاي ديگري باشد.نتيجه گيري: نتايج نشان داد كه ميزان مهار راديكال آزاد DPPH باافزايش ارتفاع، افزايش مي يابد اما روند ميزان درصد اسانس به صورت معكوس با افزايش ارتفاع كاهش يافت. همچنين تفاوت معني داري بين ارتفاع30 و100 متر از سطح دريا در فلاونوئيد حاصل نشد. تعداد تركيب هاي شناسايي شده حاصل از كروماتوگرافي گازي در ارتفاع 300 متر از سطح دريا بيشترين بود. درواقع از ارتفاع 30 تا100 متر تعداد تركيب ها كم شده و از ارتفاع 100 تا 300 تعداد تركيب هاي شناسايي شده بيشتر شده است. همچنين سه تركيب D-Limonene، beta.-Sesquiphellandrene و cis-.alpha.-Bisabolene تابع ارتفاع از سطح دريا بودند.
