عوامل توفيق معراج‌السعادة در اقناع مخاطب

از ميان انواع آثار، كتب اخلاقي بايد به اقناع مخاطب توجه بيشتري داشته باشند، زيرا اصولاً با اين هدف نوشته شده‌اند كه بر رفتار مخاطبان تأثير بگذارند؛ رذايل اخلاقي‌شان را بزدايند و آنان را به انجام كارهاي نيك برانگيزند. يكي از مهم‌ترين آثار اخلاقي شيعي به زبان فارسي، معراج‌السعادة نام دارد. ملّا احمد نراقي (درگذشته به سال 1244 يا 1245 ق) جامع‌السعادات پدرش ملّا مهدي (متوفّي 1209 ق) را از عربي به فارسي به‌صورت آزاد ترجمه كرده، مطالبي به آن افزوده و در تنظيم مطالب هم اصلاحاتي انجام داده است؛ به‌گونه‌اي كه خود در مقدمۀ كتاب كه نامش را معراج‌السعادة گذاشته، از «تأليف» سخن مي‌گويد. نراقي در طرح مباحث اخلاقي اين كتاب از آيات قرآن مجيد، احاديث و روايات معتبر شيعه، كتب اخلاقي پيشين، ديدگاه‌هاي حكماي يوناني و ادبيات غني فارسي بهره برده است. اين كتاب از همان دوران جايگاهي والا در ميان كتب اخلاقي فارسي يافت. نشانه‌هاي اين توفيق در مقاله شرح داده خواهد شد. رواج و اشتهار اين اثر علاوه‌بر اينكه به ارزش مطالب مندرج و اعتبار فاضلين نراقي (ملّا مهدي و ملّا احمد نراقي) مربوط است، به ويژگي‌هايي از متن بازمي‌گردد كه منجر به اقناع مخاطب مي‌شود. در اين مقاله بر متن كتاب معراج‌السعادة تمركز خواهد شد و عوامل توفيق ملّا احمد نراقي در ارتباط‌گيري با مخاطبان و اقناع آنان از نظر خواهد گذشت.