ارزيابي كارايي اسانس كاسني (‌Cichorium intybus‌) و گزنه (Utrica dioica) در كنترل شپشه آرد (Tribolium castaneum)

شپشه آرد Tribolium  castaneum Herbst يكي از مهمترين آفات غلات، بويژه گندم است و همه ساله با خسارت مستقيم و غيرمستقيم سبب كاهش كمي و كيفي محصول مي شود. در اين پژوهش اثر سميت اسانس كاسني ( L. Cichorium intybus ) و گزنه (Utrica dioica L.) در مدت زمان تيمار 24، 48 و 72 ساعت بر ميزان تلفات لارو و حشره كامل شپشه آرد بررسي شد. آزمايشات زيست سنجي در مهرماه 1397 در آزمايشگاه حشره شناسي دانشگاه آزاد اسلامي واحد تبريز بر ‌اساس طرح كاملا تصادفي در شرايط دمايي 1±25 درجه سلسيوس و رطوبت نسبي 5±60 درصد انجام گرفت. آزمايش‌ها در 4 تكرار و با تعداد 25 عدد از هر كدام از مراحل زيستي در هر تكرار صورت پذيرفت. بر اساس مقادير LC50 به دست آمده از تجزيه پروبيت درصد تلفات، كمترين LC50 مربوط به مرحله لارو و با كاربرد كاسني در72 ساعت پس از تيمار بدست آمد. در پاسخ به اسانس هر دو گياه ، مقدار LC50 در مرحله لارو كمتر از حشره كامل بود. با افزايش مدت زمان تيمار مقدار LC50 كاهش نشان داد. نتايج خطوط دز- اثر نشان داد حساسيت هر دو مرحله مورد بررسي به اسانس كاسني مشابه بود. در مورد اسانس گياه گزنه˓ حشره كامل در غلظت هاي پايين اسانس حساسيت بيشتري نسبت به مرحله لاروي داشت، با افزايش غلظت اختلاف كمي بين اين دو مرحله از نظر حساسيت به اسانس مشاهده شد كه نشان دهنده اين بود غلظت هاي بالاتر اسانس اثر مطلوب تري بر ميزان مرگ و مير حشرات بالغ در مقايسه با مرحله لاروي داشت. در كل با توجه به نتايج به دست آمده از اين بررسي، اسانس كاسني نسبت به اسانس گزنه سميت تنفسي بيشتري براي شپشه آرد داشت.