ارزيابي تحمل به تنش خشكي در ژنوتيپ‌هاي برنج (.Oryza sativa L) كشورهاي آسياي مركزي و غربي

با هدف شناسايي ژنوتيپ‌هاي متحمل به تنش خشكي در ژرم‌پلاسم برنج، آزمايشي به‌صورت فاكتوريل در قالب طرح كاملاً تصادفي با سه تكرار و 70 ژنوتيپ برنج با منشاء كشورهاي آسياي مركزي و غربي به‌صورت گلداني در شرايط بدون تنش و تنش خشكي در سال 1399 در مؤسسه تحقيقات برنج كشور- رشت اجرا شد. بر اساس نتايج سال اول، 19 ژنوتيپ در قالب طرح بلوك‌هاي كامل تصادفي با سه تكرار در دو محيط بدون تنش و تنش خشكي در سال 1400 در مؤسسه تحقيقات برنج ايران (رشت) كشت و مورد ارزيابي قرار گرفتند. بر اساس شاخص‌هاي تحمل و حساسيت و نتايج تجزيه خوشه‌اي، ژنوتيپ‌هاي برنج به دو گروه تفكيك و بر اساس مقايسه ميانگين‌ها و انحراف از ميانگين كل، ژنوتيپ‌هاي گروه دوم شامل شيرودي و ندا (ايران) Sela-Zodras و Shisham-Bagh-2014 (افغانستان) و Dijla (عراق) به‌عنوان ژنوتيپ‌هاي متحمل به تنش شناخته شدند. همچنين با تجزيه باي‌پلات شش ژنوتيپ ندا و شيرودي (ايران)، D3 (عراق)، Sela-Zodras، Jalal Abad Indica-2014 و Shisham Bagh-2014 (افغانستان) و روش رتبه‌دهي هفت ژنوتيپ شيرودي، ندا و گيلانه (ايران)، Sela-Zodras، Jalal Abad Indica-2014، Shisham Bagh-2014 (افغانستان) و D3 (عراق) به‌عنوان ژنوتيپ‌هاي متحمل به تنش خشكي شناخته شدند. در مجموع بر اساس روش‌هاي تجزيه خوشه‌اي، باي‌پلات و رتبه‌دهي، ژنوتيپ‌هاي شيرودي و ندا (ايران)، Sela-Zodras و Shisham Bagh-2014 (افغانستان) به‌عنوان ژنوتيپ‌هاي متحمل به تنش خشكي شناخته شدند. بر اساس نتايج اين آزمايش از ژنوتيپ‌ها منتخب ياد شده مي‌توان در پيشبرد برنامه‌هاي اصلاحي و توسعه ارقام جديد برنج با تحمل بيشتر به تنش خشكي استفاده نمود.