واكنش توليد دانه و روغن و بهره‌وري آب كنجد (.Sesamum indicum L) به آبياري محدود در شرايط كاربرد ورمي‌كمپوست

يك آزمايش مزرعه‌اي در سال زراعي 1401-1400 در مزرعه تحقيقاتي دانشگاه پيام نور شادگان، استان خوزستان، اجرا شد تا توليد دانه و روغن كنجد در شرايط آبياري محدود در واكنش به كاربرد ورمي‌كمپوست مورد ارزيابي قرار گيرد. آزمايش به صورت كرت‌هاي خردشده در قالب طرح پايه بلوك هاي كامل تصادفي در 3 تكرار انجام شد به طوري كه تيمار آبياري در دو سطح (I1: آبياري كامل سيستم ريشه و I2: آبياري جزئي سيستم ريشه) در كرت اصلي و كود ورمي‌كمپوست (صفر، 5، 10، 15 و 20 تن در هكتار) در كرت-هاي فرعي قرار گرفتند. نتايج نشان داد كه درصد روغن و عملكرد دانه و روغن كنجد در شرايط آبياري جزئي ريشه به ترتيب 3، 17/7 و 23/9 درصد كاهش يافتند. كاهش معني‌دار (P≤0.01) تعداد دانه در بوته و وزن هزار دانه در شرايط آبياري جزئي ريشه (به ترتيب 30 و 11/2 درصد) نشان مي‌دهد عملكرد دانه‌ي كنجد به هر دو جزء عملكرد، وابسته است. با اين حال، تعداد دانه به محدوديت آب حساسيت بيشتري نسبت به وزن دانه داشت. مصرف آب در تيمار آبياري محدود، 49/2 درصد كاهش يافت و اين امر باعث شد بهره‌وري آب براي توليد دانه و روغن در شرايط آبياري جزئي ريشه نسبت به آبياري كامل سيستم ريشه به ترتيب 61/7 و 49 درصد افزايش يابد. مصرف كود ورمي‌كمپوست به بهبود عملكرد دانه و روغن كنجد و صفات مرتبط با آن ها منجر شد به طوري كه با مصرف 20 تن در هكتار كود، عملكرد دانه و روغن به ترتيب از 791 به 1248 كيلوگرم در هكتار (افزايش 57/8 درصدي) و 374 به 657 كيلوگرم در هكتار (افزايش 75/7 درصدي) رسيدند. بنابراين، مصرف كود ورمي‌كمپوست مي‌تواند در شرايط آبياري محدود به بهبود عملكرد دانه و روغن كنجد كمك كند.