بررسي تاريخي خاستگاه واج‎هاي /l/ و نرمكامي‎شده /ɫ/ در زبان كردي

در نوشتار پيش رو سرچشمه تاريخي واج‎هاي /l/ و نرمكامي‎شده /ɫ/ در دستگاه واجي زبان كردي (شاخه مركزي و جنوبي) بررسي شده است. در اين راستا، خاستگاه تاريخي واج‎هاي /l/ و /ɫ/ به‌ همراه فرايند تحوّل تاريخي واج يا خوشه‎هايي كه در گذر از باستان به دوره نو، در كردي، به واج‎هاي /l/ و /ɫ/ تبديل مي‎شوند، بررسي شده است. بدين‎منظور، بررسي از صورت‎هاي بازسازي ‌شده از زبان هندوراوپايي آغاز و فرايند تحوّلات رخ‎داده در گذر به ايراني باستان و ايراني ميانه (شمال‎ غربي) با ارائه نمونه‎هايي از هركدام ارائه، سپس تحوّلات صورت‎گرفته در گذر به دوره نو در كردي بررسي شده است. واژه‎هاي نمونه بررسي‎شده در پژوهش حاضر، برگرفته از فرهنگ فارسي - كردي مردوخ (مردوخ، 1392) است. در اين جستار استدلال مي‎شود كه واج‎ /l/ در كردي در مواردي خاستگاه هندواروپايي دارد و ادامه *l هندواروپايي است، معلوم مي‎شود كه l- در بافت آغازي واژه در كردي با *l- هندواروپايي در جايگاه آغازي واژه برابري مي‎كند، افزون بر اين مشخّص مي‎شود كه خاستگاه -ɫ در كردي برخاسته از *-l- هندواروپايي در بافت غير آغازي واژه و توالي *d و *t هندواروپايي و ايراني باستان مادر است. همچنين تفاوت‎هايي كه بين واج‎هاي /l/ و /ɫ/، از منظر خاستگاه تاريخي و نيز جايگاه اين واج‎ها در بافت واژه وجود دارد، آشكار مي‎شود.