تحليل سه داستان‌ فارسي معاصر در سبكِ جريان سيال ذهن براساس نظريه شناختي جهان‌هاي‌متن

نظريه جهان متن يكي از چارچوب‌هاي نظري در مطالعات شعرشناسي شناختي است كه از رهگذر تحليل ساختارهاي مفهومي، زمينه مطالعه گفتمان ادبي را فراهم مي‌آورد. مسئله اصلي پژوهش حاضر، تبيين برخي سازه‌هاي اين نظريه يعني عناصر جهان‌ساز و گزاره‌ها در سبك‌ِ جريان سيال ذهن در سه داستان فارسي معاصر باتوجّه‌به چارچوب نظري جهان متن است. به اين منظور، بند آغازين متن به‌عنوان معرف سبك و تمركزنما برگزيده شده و عناصر جهان‌ساز مشتمل بر زمان، مكان، شخصيت و ابژه‌هاي به‌كاررفته در آن و نيز گزاره‌هاي نقش‌گستر و جهان‌هاي فرعي تحليل شده‌اند. يافته‌هاي اين پژوهش حاكي از آن است كه ميزان گزاره‌هاي نقش‌گستر كنش‌ـ‌رويدادي كه درواقع پِي‌رنگ‌گستر هستند بيشتر از گزاره‌هاي ديگر است و تمايل بيشتري به بازنمايي جهان متن ازطريق مكان‌هاي نامعلوم و اشخاص در زماني نامعين ديده مي‌شود. پرش زماني و استفاده از افعال وجهي و ضماير به‌جاي اسامي خاص به‌طور فراگير به‌چشم مي‌خورد كه اين كاربرد تأييدي برنگارش غيرخطي رويدادهاست. جهان‌هاي فرعي در داستان‌هاي سيال ذهن بيشتر از نوع عبارت اشاره‌اي نسبت‌به جهان‌هاي فرعي نگرشي و معرفت‌شناختي است.