معرفي نسخۀ خطي ديوان حسيني به رقم سلطانعلي مشهدي 890 هجري و تحليل آرايه‌‌هاي تذهيب آن

ديوان اشعار سلطان حسين بايقرا، مشهور به ديوان حسيني، از جمله آثار ادبي است كه در دربار تيموريان و ادوار پس از آن، به كرات به رشتۀ تحرير درآمده ‌‌است. يكي از رونوشت‌‌هاي آن، سند 12148، موجود در دپارتمان نسخ خطي موزۀ ملي پاريس، مورخ 890 قمري است. اين نسخۀ سلطنتي (استنساخ در دارالسلطنۀ هرات) به جهت برخورداري از عناصر كتاب‌‌آرايي از قبيل نگارگري، خوشنويسي (به قلم سلطانعلي مشهدي)، تجليد، تذهيب، تشعير، جدول‌‌كشي و در دسترس‌بودن تمامي صفحات، نمونه‌‌اي شاخص و درخور مطالعۀ ساختاري به‌‌ويژه از حيث تزيينات تذهيب به نظر مي‌‌رسد؛ بنابراين تحليل فني-هنري عناصر تذهيب اين ديوان، هدف اصلي پژوهش حاضر است. بر همين مبنا، مقالۀ پيشِ رو، با رويكردي سبك‌‌شناختي و روشي توصيفي‌تحليلي، ضمن رجوع به منابع كتابخانه‌‌اي، آرايه‌‌هاي تذهيب نسخۀ مذكور را بررسي و تحليل خواهد كرد. در اين روند پس از معرفي نسخۀ خطي ديوان حسيني (890ق)، به توصيف ساختاري مؤلفه‌‌هاي تذهيب آن پرداخته، سپس اين عناصر به تفكيك رنگ، نقش و تركيب‌‌بندي تحليل خواهند شد. ضمناً اين پژوهش مترصد پاسخ به اين پرسش است كه ويژگي‌‌هاي بصري تذهيب نسخۀ ديوان حسيني چه بوده و در چه سبكي گردآوري شده‌‌است. در نهايت يافته‌‌هاي پژوهش، نشان مي‌‌دهند كه ويژگي‌‌هاي سبكي تذهيب اين نسخه با ويژگي‌‌هاي تذهيب ساير نسخه‌‌هاي دورۀ تيموري مطابقت دارد. تنوع و غناي تزيينات در كتيبه‌‌ها، استفاده از رنگ طلايي و طلايي در كنار لاجوردي، كاربست نوعي رويكرد طبيعت‌‌گرايانه در استفاده از نقوش ختايي، گرايش به تزيينات چيني و تركيب‌‌بندي پيچيده و هماهنگ، از جملۀ اين موارد است.