بيش‌‌متن‌هاي نگارۀ «ولادت غازان‌خان» در دو نسخه از جامع ‌التواريخ مصور دورۀ بابري هند (قرن 16م)

دورۀ اكبرشاه بابري (قرن دهم قمري) يكي از شكوفاترين دوره‌هاي تاريخي هند به شمار مي‌رود كه شاهد خلق نسخ خطي ادبي ـ تاريخي متعددي بوده است. هنرمندان درباري بسياري از اين نگاره‌ها را با اقتباس از آثار هنري ايراني خلق كرده‌اند. از ميان اين آثار، مي‌توان به دو نسخۀ مصور از جامع ‌التواريخ اشاره كرد كه حاصل اين دوره است. يكي از نگاره‌هاي مصورشدۀ اين دو نسخه، با موضوع «ولادت غازان‌خان» بوده و داراي يك پيش‌‌متن دورۀ تيموري است. هدف از پژوهش حاضر مطالعۀ چگونگي ارتباط ميان دو اثر يادشده و نگارۀ ولادت غازان‌خان (پيش‌‌متن) در جامع ‌التواريخ نسخۀ پاريس (دورۀ تيموري) است. در اين مقاله تلاش شد تا به اين پرسش پاسخ داده شود كه شكل روابط برگرفتگي در آثار نقاشي بررسي‌شده چگونه تبيين مي‌شود و در فرايند اقتباس اين آثار از نگارۀ نسخۀ پاريس چه تغييراتي صورت پذيرفته است؟ اين نوشتار به روش توصيفي‌تحليلي و با استفاده از رويكرد بيش‌‌متنيت انجام‌ شده است. گردآوري داده‌‌ها برآمده از مطالعات كتابخانه‌اي و وبگاه‌هاي اينترنتي انجام ‌شده است. بررسي‌هاي اين مقاله نشان مي‌دهد كه ارتباط بين بيش‌‌متن‌ها و پيش‌‌متن‌ از نوع درزماني و بينافرهنگي بوده و متن‌هاي پسين يعني هر دو نگارۀ نسخۀ رامپور و نگارۀ موزۀ وورستر با تغيير و تراگونگي در پيش‌‌متن خلق ‌شده‌اند. البته فرايند اقتباس در دو اثر منتخب به يك صورت نبوده و علي‌رغم وجود تغييرات بسياري، چون تغييرات فرهنگي، نشانه‌اي و زماني، هم‌راستا بوده و انتقال فرهنگي- هنري را نيز در پي داشته است.