تطبيق نگاره‌هاي سرگذشت پيامبران در دو نسخه جامع‌التواريخ ايلخاني با متن كتاب‌هاي مقدس قرآن و تورات

نسخه جامع‌التواريخ رشيدي، تاليف خواجه رشيدالدين فضل‌الله، متعلق به دوره ايلخاني است. نگاره‌هايي با مضامين سرگذشت انبياي الهي در بين تصاوير آن وجود دارد و نگاره‌هاي موجود در كتابخانه دانشگاه ادينبورگ اسكاتلند و مجموعه ناصر خليلي، نمونه‌هاي مهمي از اين نسخه هستند. پژوهش‌هاي متعددي در مورد نگاره‌هاي اين مجموعه‌ها انجام شده، اما يافته‌هاي پژوهش‌ها از جامعيت لازم برخوردار نبوده است. زيرا در برخي از منابع معرفي و شناسنامه آثار اطلاعات اشتباهي را ارايه كرده‌اند كه سبب حصول نتايج فاقد اعتبار شده است. هم‌چنين، تعداد جامعه آماري محدود بوده و درنتيجه، نتايج پژوهش‌ها قابل اطمينان نيستند و از اين‌رو، ضرورت انجام پژوهش حاضر ايجاب شده است. اهداف شامل شناخت ميزان پاي‌بندي نگاره‌هاي سرگذشت پيامبران در كتاب جامع‌التواريخ به متن قرآن كريم و كتاب‌هاي مقدس تورات و انجيل و شناسايي عوامل تاثيرپذيري نگاره‌هاي آن از متن تورات است. پرسش‌ اين است كه، نگاره‌هاي سرگذشت پيامبران در كتاب جامع‌التواريخ تا چه اندازه‌اي به متن قرآن و كتاب مقدس تورات پاي‌بند هستند؟ پژوهش به شيوه‌ توصيفي- تحليلي با رويكرد تطبيقي و با تحليل اطلاعات كتابخانه‌اي، اسنادي و تصويري انجام شده و نمونه‌ها شامل 18 نگاره با موضوع سرگذشت پيامبران از كتابخانه دانشگاه ادينبورگ و مجموعه ناصر خليلي است. نتايج نشان مي‌دهد، در نگاره‌ها، پاي‌بندي كامل به يك متن خاص ديده نمي‌شود و به نظر مي‌رسد آثار با دخل و تصرف‌هايي از سوي نگارگر خلق ‌شده‌اند.