رابطه فضايي متغيرهاي اقليمي با عملكرد برنج و گندم (مورد مطالعه: سواحل جنوبي خزر)

اقليم از عوامل تعيين‌كننده در كميت و كيفيت توليد محصولات كشاورزي است، اين پژوهش ارتباط ميان عناصر اقليمي بارش و دما به عنوان متغيرهاي مستقل با عملكرد برنج 40 شهرستان و گندم30 شهرستان به عنوان متغيرهاي وابسته در سواحل جنوبي درياي خزر در طول دوره آماري 1379-1395 واكاوي شد. با استفاده از آزمون خودهمبستگي موران و رگرسيون وزن‌دار جغرافيايي تحليل‌هاي آمار فضايي انجام شد. براساس نتايج حاصل از شاخص موران به‌ترتيب به‌ميزان z = 0.4342121 براي برنج وz = 0.719571 براي گندم نشان داد كه الگوي توزيع فضايي عملكرد برنج و گندم داراي الگوي خوشه‌‌اي است. تأثير مثبت بارش در عملكرد برنج در شرق درياي خزر با دامنه ضرايب رگرسيون0.020 تا 0.540 قابل توجه است؛ همچنين نتايج حاكي از رابطه منفي ميان متغير دما با عملكرد برنج در جنوب‌شرق و شرق و اثر مثبت آن بر عملكرد برنج در ديگر نواحي بود. تأثير بارش بر عملكرد گندم در غرب و مركز منطقه با دامنه ضرايب رگرسيون 0.481- تا 0.871- منفي بدست آمد. همچنين نتايج حاكي از رابطه منفي دما با عملكرد گندم در شرق و جنوب‌شرقي نوار ساحلي و رابطه مثبت دما با عملكرد گندم در ديگر مناطق بود. در نهايت نتايج حاكي از آن بود كه در بخش‌هاي غربي و مركزي به علت بارش فراوان و تعداد ساعات آفتابي كم افزايش در مقدار دما مطلوب‌تر از افزايش مقدار بارش است و در  نواحي شرقي و جنوب‌شرق منطقه كه ميزان بارش آن پايين‌تر از آستانه مورد نياز برنج و گندم است افزايش در ميزان بارش مطلوب‌تر است.