تحليل جامعه شناختي از منافع و كنش گري انجمن ها و احزاب سياسي در مشروطه گيلان انجمن عباسي- اجتماعيون عاميون

انجمن ها و احزاب مشروطه خواه گيلان با بسيج عمومي و عزيمت به سمت پايتخت با هدف فتح تهران و حذف استبداد در فرآيند بازگشت مشروطيت نقش اساسي ايفا كردند. از ميان احزاب متعدد دو مورد برجستگي دارند: انجمن عباسي، اجتماعيون عاميون. در اوج خفقان سردار افخم حاكم گيلان اين احزاب و انجمن ها توانستند با اشتراك منافع و سازمان دهي با دهقانان در رهايي از استبداد نقش آفريني كنند. اين مقاله بر آن است تا مدل كنش گري اين تشكل ها را مورد بررسي قرار دهد. چهارچوب نظري مقاله، مبتني بر نظريه بسيج منابع چارلز تيلي است كه دو متغير منافع و سازمان در آن بعنوان ملاك رفتارشناسي مركزيت دارند. اين پژوهش در جستجوي پاسخ به اين سوال است كه فرآيند بسيج منابع احزاب در مشروطه گيلان براساس دو متغير منافع و سازمان چگونه است و چرا نسبت به ساير مناطق پيشتازانه دست به اقدام فعالانه زدند. يافته هاي اين تحقيق با روش تاريخي_تحليلي و گردآوري كتابخانه اي حاكي از آن است اين احزاب با الگوبرداري از جريانات فكري همسايه شمالي ايران، ايجاد ارتباط با شورش دهقاني گيلان، سازمان دهي و منافع مشترك توانستند مقدمات سقوط نماينده محمدعلي شاه را فراهم و به سمت تهران لشكركشي كنند.