رابطه دولت عراق و گروه‌هاي شبه‌نظامي پس از 2014 (مطالعه موردي حشدالشعبي)

پس از تهاجم گسترده داعش به عراق، موجوديت دولت و ملت عراق و مقدسات مسلمانان در معرض تهديد جدي قرار گرفت. درحالي‌كه داعش به دروازه‌هاي بغداد نزديك مي‌شد و ارتش و نيروهاي امنيتي عراق قادر به مقابله با آن نبودند با فتواي آيت‌الله سيستاني مبني بر جهاد كفايي براي مقابله با داعش و دفع اين خطر بالفعل، يك سازمان دفاعي-امنيتي به نام حشدالشعبي متشكل از داوطلبان مردمي و گروه‌هاي شبه‌نظامي كه بازوي نظامي احزاب و جريان‌هاي سياسي عراقي محسوب مي‌شوند تشكيل شد. دولت عراق كه در شرايط اضطرار قرارگرفته بود از تشكيل اين سازمان دفاعي-امنيتي جديد حمايت و از آن پشتيباني مالي، لجستيكي و تسليحاتي كرد. با دفع خطر داعش و پايان شرايط اضطراري، وجود چنين سازماني كه عمدتاً تحت كنترل گروه‌هاي شبه‌نظامي قرار دارد براي دولت عراق كه به دنبال كسب انحصار اعمال زور مشروع است به يك چالش مهم تبديل‌شده است. ازاين‌رو، همه رؤساي دولت عراق پس از 2014 تلاش كرده‌اند از طريق اتخاذ راهبردهاي مختلف مانع از شكل‌‌گيري يك‌نهاد دفاعي -امنيتي موازي خارج از كنترل دولت شوند. اين مقاله كه در آن، داده‌ها با مراجعه به منابع كتابخانه‌اي و برخط گردآوري‌شده و با روش توصيفي ـ تحليلي مورد تبيين و تحليل قرارگرفته‌اند. به دنبال يافتن پاسخي معتبر به اين سؤال است: رابطه دولت عراق با حشدالشعبي و گروه‌هاي شبه‌نظامي تشكيل‌دهنده آن چگونه بوده است؟ يافته‌هاي مقاله نشان مي‌دهد رابطه دولت عراق با گروه‌هاي شبه‌نظامي تابعي از مقتضيات زماني بوده است به‌گونه‌اي كه در شرايط اضطراري و تهديدآميز، دولت از ظرفيت اين گروه‌ها استفاده كرده و در فقدان اين شرايط، اين گروه‌ها از سوي دولت‌ همچون عنصري مزاحم، نامطلوب و تهديد زا تلقي شده و طيفي از سياست‌ها و راهبردهاي كنترلي از سوي دولت‌ عراق در مورد آن‌ها اعمال‌شده است.