تبيين مولفه‌هاي كيفيت كالبد بصري بر حضورپذيري افراد در محيط‌هاي اجتماع پذير (مورد پژوهي: سراهاي بازار تاريخي اصفهان)

مقدمه و هدف پژوهش: فهم كالبد بصري سراهاي بازار تاريخي به عنوان يكي از مهمترين عناصر معماري در طراحي مي‌تواند زمينه تامل در جهت نقش آنها را فراهم سازد و بر پتانسيل‌هاي بالقوه فضاهاي اجتماع پذير، ميزان حضورپذيري افراد و رونق آنها تاثيرگذار باشد. توجه اين پژوهش شناخت و تحليل اصول اجتماع پذيري بر ميزان حضور مردم و ارزيابي كيفيت بصري در سراهاي بازار اصفهان معطوف مي‌شود. روش پژوهش: در ابتدا با استفاده از تحقيق همبستگي و رگرسيوني با حضور 12 دانشجو به تعداد سراهاي مورد بررسي و ثبت تعداد افراد و مكان حضورمردم در راستاي سنجش معيارها و پاسخگويي به سوالات و فرضيات تحقيق گام برداشته شده است و مفاهيم كيفيت فضايي و اجتماع پذيري در بعد كالبدي مستخرخ شده از مباني پژوهش و تطبيق آن با شاخصه‌هاي بصري تعريف شده با استفاده از نرم افزار نحو فضا، به ارزيابي و شناخت محدوده پژوهش پرداخته شده است. براي تجزيه و تحليل داده‌هاي نحو فضا از نرم افزارDepthmap استفاده شده است. يافته‌ها: در يافته‌هاي پژوهش مي‌توان اذعان داشت كه تعداد و نحوه دسترسي به سرا (منظور به صورت مستقيم يا با زاويه و چرخش)، ابعاد و اندازه كل سرا و حياط مركزي، تعداد فضاهاي اصلي، دسترسي بلاواسطه به فضاهاي اصلي در ميزان اجتماع پذيري و حضور افراد در سراهاي بازار تاثيرگذار است و سراهايي كه ورودي بيشتر، حياط مركزي وسيع تر و زاويه چرخش كمتري براي دسترسي به ميانسرا دارند دعوت كنندگي، حضورپذيري و در نتيجه اجتماع پذيري بيشتري را دارا مي‌باشند. نتيجه گيري: نتايج حاصل از اين پژوهش نشان مي‌دهد گرچند در بيشتر موارد مولفه‌هاي كيفيت بصري بر روي مولفه‌هاي كالبدي تاثير گذار است و سبب اجتماع پذيري محيط مي‌گردد اما در سراهاي بازار اصفهان اين رابطه هميشه برقرار نيست. سراهايي با كيفيت بصري بالا اجتماع پذيري كمي دارند چرا كه از لحاظ كالبدي؛ محيط خوانا و دعوت كننده براي جذب مخاطب ندارد. ديد و منظر، پيچيدگي فضايي، تنوع كاربري، دسترسي و ميزان حركت، راحتي و آسايش و ميزان تسهيلات بركيفيت فضايي و درنهايت اجتماع پذيري آن تاثير گذار است