سازمان برنامه و بودجه به مثابه نهاد متولي توسعه (آژانس راهبر)؛ طراحي و پيشنهاد الزامات كاركردي در نظام سياستي برنامه‌ريزي توسعه در ايران

ايران از معدود كشورهايي است كه حدود هفت دهه برنامه‌ريزي توسعه را تجربه كرده است؛ به موازات آغاز برنامه‌ريزي توسعه در ايران، سازمان برنامه تاسيس شده و همواره عهده‌دار اين امر در ايران بوده است. در عمل، برنامه‌ريزي توسعه در ايران موفق نبوده و ايران نتوانسته به جرگه كشورهاي توسعه‌يافته وارد شود. انديشمندان مختلف، از مناظر متفاوت اين عدم موفقيت برنامه‌هاي توسعه در ايران را مورد نقد قرار داده‌اند. اين تحقيق، نظام برنامه‌ريزي توسعه در ايران را از منظر چارچوب نظري دولت توسعه‌گرا بررسي كرده است. اين رويكرد، تاكيد ويژه‌اي بر وجود آژانس راهبر به عنوان نهاد متولي توسعه درون يك دولت توسعه‌گرا دارد؛ در اين تحقيق امكان‌سنجي اين امر بررسي شده است كه سازمان برنامه و بودجه از حيث ساختار و ابزارهاي در اختيار، آژانس راهبر ايران باشد و اهداف توسعه‌اي مورد نظر دولت توسعه‌گرا را محقق سازد. به صورت كلي اگر چه سازمان برنامه و بودجه، واجد برخي ويژگي‌هاي مهم در نقش‌آفريني به عنوان آژانس راهبر است ولي براي انسجام در ابزارها و ارتقاي فعاليت سازمان به مثابه نهاد متولي توسعه، نيازمند تغييرات مهم در نظام بوروكراسي و ساختار سازماني است.