تحليل جامعه‌شناسانۀ بازتاب آلات موسيقي محلي كردي در ديوان قانع

Sociological analysis of the Reflection of Kurdish Folk Musical Instruments in Divan-e- Ghaneh

موسيقي‌، آواي جدايي‌ناپذير فرهنگ هر قوم و ملّتي است. اين پديدۀ فرهنگي-اجتماعي به سبب ارتباط عميق شعر و آواهاي موسيقي همواره مورد توجّه شاعران بوده‌ا‌ست و شاعران در كلام خود به موسيقي و آلات نواختن آن اشاره كرده­اند. شاعران كرد زبان براي غناي آثار خود به موسيقي توجّه داشته­ و به شيوه­‌هاي مختلف و رويكردهاي متنوع به موسيقي محلي و آلات آن در كلام خود اشاره كرده‌­اند كه موجب خلق مضامين شعري، تصاوير هنرمندانه و بيان اوضاع اجتماعي عصر شاعر گرديده­است. قانع، شاعر كرد زبان، از جملۀ اين شاعران است. ديوان وي از منابع غني براي مطالعات جامعه‌شناسي، مردم ­شناسي و فرهنگ­ عامه به شمار مي­‌رود. اين نوشتار مي‌­كوشد به شيوۀ تحليلي- توصيفي به تحليل جامعه­‌شناسانۀ كاركرد آلات موسيقايي در ديوان قانع بپردازد و بازتاب اين آلات موسيقي را با موسيقي محلي و فولكلور منطقۀ سراينده تبيين سازد. يافته‌­ها نشان مي­‌دهند كه قانع با هدف غني­‌سازي سروده­‌هاي خود به آلات موسيقي محلي توجّه داشته ­است. سراينده از آلات موسيقي -كه اغلب آلاتي محلي هستند- علاوه بر ساخت تصاوير ادبي، بيان مفاهيم اجتماعي و وطني، شكوه، وصف امور و غيره، در راستاي بيان اوضاع حاكم بر جامعۀ خود بهره برده ­است. قانع در دل اين اشارات، به جنبۀ ظاهري آلات موسيقي نظر داشته‌است.

Music is an fundamental part of the culture of any nation, and it can be clearly stated that civilized and ancient nations enjoy music in their historical and cultural background. This cultural phenomenon has always been considered by poets due to the deep connection between poetry and music, and in their words, they have referred to music and its instruments. Kurdish language poets have also paid special attention to music and its instruments for nationalistic and literary purposes; they have referred to folk music and its instruments in different ways. Ghaneh, a famous Kurdish poet, is one of them. His divan is a rich source for the study of anthropology and popular culture. This article tries to study the function of musical instruments in Divan-e-Ghaneh in an analytical-descriptive approach based on the library method to explain the reflection of these musical instruments on the local music and folklore of the poet's region. The findings show that Ghaneh paid special attention to local musical instruments to enrich his poem. The poet has used Kurdish musical instruments, which are often local instruments, for various purposes such as making literary images, expressing social and nationalistic concepts, complaining about the world, describing various matters, mere references, and so on.