ترتيبات زندگي سالمندان ايراني و هم‌بسته‌هاي اجتماعي‌جمعيتي آن

اهداف در بستر تغييرات خانواده و سالمندي جمعيت، تغيير الگوي ترتيبات زندگي سالمندان به يك مسئله اجتماعي‌سياستي بدل شده است. در اين راستا، هدف از مقاله پيش‌رو بررسي الگوهاي ترتيبات زندگي سالمندان و رابطه‌ عوامل جمعيتي و اجتماعي با آن است. مواد و روش ها ‌در اين مطالعه از تحليل ثانويه داده‌هاي ۲ درصدي سرشماري‌هاي سال‌هاي 1385و 1395 استفاده شد. جمعيت مورد بررسي شامل افراد 60 سال به بالاي ساكن در خانوارهاي معمولي است. جهت تحليل داده‌ها از آزمون رگرسيون لجستيك چندوجهي و نرم افزار SPSS نسخه 25 استفاده شد. يافته ها زندگي با همسر و فرزندان شكل غالب ترتيبات زندگي سالمندان در ايران است. با اين حال، سهم اين الگو در طول دهه ۱۳۸۵ تا ۱۳۹۵ تقريباً ثابت بوده و در مقابل، سهم سالمنداني كه تنها زندگي مي‌كردند، از 12 به 15 درصد افزايش يافته است. تفاوت‌هاي جنسيتي معناداري در تنهازيستي وجود داشت و نسبت آن براي زنان سالمند (24/1 درصد) ۴ برابر بيشتر از مردان سالمند (5/6 درصد) بود. همچنين نتايج نشان داد با افزايش سن، احتمال تنهازيستي سالمندان افزايش يافته و با افزايش سطح تحصيلات احتمال تنهازيستي سالمندان كاهش مي‌يابد. به علاوه، سالمندان روستايي در مقايسه با سالمندان شهري، احتمال تنهازيستي بيشتري دارند. نتيجه گيري هرچند هنوز زندگي با همسر و فرزندان الگوي غالب است، اما تنهازيستي سالمندان در حال افزايش است. زنان نسبت به مردان در سنين سالمندي با احتمال بيشتري به صورت تنها زندگي مي‌كنند و با مشكلات بيشتري روبه‌ور خواهند شد. از اين رو، توجه به مسائل و مشكلات زنان سالمند تنها، بايد سرلوحه برنامه‌ها و سياست‌هاي رفاهي در كشور قرار گيرد. به علاوه، با ايجاد اشتغال در روستاها، مي‌توان تا حدي از مهاجرت جوانان به شهر جلوگيري كرد و احتمال تنهازيستي سالمندان روستايي را كاهش داد.