جايگاه توان‌بخشي در ايران: موانع و تسهيل‌كننده‌ها

اهداف توان‌بخشي يكي از خدمات اساسي براي سالمندان و نيز افراد داراي ناتواني در تمام طول دوران زندگي است و امكان برابري فرصت‌ها و مشاركت اين افراد را در جامعه فراهم مي‌كند. درواقع يكي از اصلي‌ترين اركان حوزه سلامت است، اما در كشور توجه بيشتر به مفهوم درمان بوده و بُعد توان‌بخشي مورد غفلت واقع شده و جايگاه مشخصي در نظام سلامت ايران ندارد. هدف از مطالعه حاضر تبيين موانع و تسهيل‌كننده‌هاي جايگاه توان‌بخشي در ايران است. مواد و روش ها پژوهش حاضر، مطالعه كيفي از نوع تحليل محتوا بود كه با مشاركت 13 نفر از متخصصان در رشته‌هاي مختلف توان‌بخشي انجام شد. افراد براساس نمونه‌گيري هدفمند و تا رسيدن داده‌ها به اشباع انتخاب شدند. داده‌ها با استفاده از مصاحبه عميق فردي نيمه‌ساختاريافته از اسفند 1399 تا اسفند 1400 در محل كار شركت‌كنندگان جمع‌آوري شدند. كليه مصاحبه‌ها ضبط، بازنويسي و مرور شدند. سپس به روش تحليل محتواي قراردادي و با استفاده از مقايسه مداوم مورد تجزيه‌و‌تحليل قرار گرفتند. يافته ها يافته‌ها درطي فرايند تجزيه‌و‌تحليل در 2 طبقه اصلي موانع و تسهيل‌كننده‌ها قرار گرفتند. موانع جايگاه توان‌بخشي شامل 4 زيرطبقه تعدد متوليان توان‌بخشي، عدم آگاهي مسئولين، عدم توجه به نقش شهرداري در توان‌بخشي و نقص در مديريت توان‌بخشي بود و تسهيل‌كننده‌هاي جايگاه توان‌بخشي شامل 4 زيرطبقه فرهنگ‌سازي درخصوص توان‌بخشي و ناتواني، ارتقاي بينش مسئولين، نقش متخصصان رشته‌هاي توان‌بخشي و بهره مندي از تجارب دنيا بود. نتيجه گيري ارتقاي جايگاه توان‌بخشي در كشور نيازمند شناخت و تبيين موانع و تسهيل‌كننده‌هاي آن است. شناسايي آن‌ها مي‌تواند به مسئولين و سياست‌گذاران در ارتقاي جايگاه توان‌بخشي و ارائه بهتر خدمات به افراد داراي ناتواني در طول دوران زندگي كمك كند.