پيش‌بيني خودكارآمدي پرهيز از سوءمصرف مواد در بيماران تحت درمان با متادون بر اساس سرمايه‌ روانشناختي، اختلال خواب و راهبردهاي مقابله‌اي

زمينه و هدف: خودكارآمدي پرهيز از سوءمصرف مواد از عوامل مهم در زمينه ترك اعتياد و عدم بازگشت آن است. پژوهش حاضر با هدف پيش‌بيني خودكارآمدي پرهيز از سوءمصرف مواد در افراد معتاد تحت درمان با متادون بر اساس سرمايه‌هاي روانشناختي، اختلال خواب و راهبردهاي مقابله‌اي انجام شد. روش و مواد: اين مطالعه به صورت همبستگي انجام شد. جامعه آماري شامل كليه معتاداني بود كه در سال 1398 در مراكز ترك اعتياد شهر شيراز تحت درمان با متادون قرار گرفتند. نمونه مورد مطالعه 175 نفر از معتادان بود كه با روش نمونه‌گيري در دسترس جهت انجام پژوهش گزينش شدند. ابزار اندازه گيري پژوهش شامل پرسشنامه‌هاي سرمايه روانشناختي Luthans، سنجش ميزان خودكارآمدي پرهيز از مواد، كيفيت خواب Pittsburgh و فرم كوتاه سياهه مقابله با شرايط استرس آور بود. براي آزمون فرضيه‌هاي پژوهش، از نرم افزار SPSS-21 و ضريب همبستگي پيرسون و تحليل رگرسيون چندگانه استفاده شد.   يافته ها: افزايش مؤلفه‌ها‌ي سرمايه‌ها‌ي روانشناختي شامل اميدواري با ميانگين (انحراف معيار) (4.8) 21.5، خوش بيني با (5.5) 32.5 و انعطاف‌پذيري با (8.5) 45.5 با افزايش خودكارآمدي پرهيز از سوءمصرف مواد با (7.9) 46.7 همراه بود (P 0/01). افزايش اختلال خواب با ميانگين (انحراف معيار) (6.8) 32.6 با كاهش خودكارآمدي پرهيز از سوءمصرف مواد همراهي داشت (0.001 P). با افزايش نمره راهبرد مساله‌مدار با ميانگين (8.7) 43.4 و با كاهش راهبردهاي هيجان‌مدار با (6.5) 31.5 و اجتنابي با ميانگين (8.6) 45.7 نيز خودكارآمدي پرهيز از سوءمصرف مواد افزايش يافت (P 0/01). نتيجه‌گيري: مطالعه نشان داد كه خودكارآمدي پرهيز از سوءمصرف مواد با افزايش سرمايه‌ها‌ي روانشناختي و راهبرد مسأله مدار، افزايش و با بيشتر شدن اختلال خواب و راهبردهاي هيجان مدار و اجتنابي كاهش يافت.