مقايسه اثربخشي درمان هيجان مدار با درمان شناختي- رفتاري مثبت نگر بر ديدگاه فهمي خود و ديدگاه فهمي همسر در زنان متأهل مراجعه كننده به مراكز مشاوره: يك مطالعه راهنما

زمينه و هدف: يكي از عوامل مرتبط با كاركرد بهنجار اعضاي خانواده به ويژه زوجين، ديدگاه فهمي است. مطالعه حاضر با هدف مقايسه اثربخشي درمان هاي هيجان مدار و شناختي- رفتاري مثبت نگر بر ديدگاه فهمي خود و ديدگاه فهمي همسر در زنان متأهل مراجعه كننده به مراكز مشاوره شهر تهران انجام شد. روش و مواد: روش مطالعه، آزمايشي و با طرح پيش آزمون - پس آزمون و گروه گواه و پيگيري بود. جامعه آماري شامل زنان متأهلي بودند كه به منظور حل مشكلات زناشويي خود به مراكز مشاوره سازمان فرهنگي - هنري شهرداري شهر تهران در سال 97-1396 مراجعه كرده بودند. تعداد 45 نفر از آنها با استفاده از روش نمونه گيري تصادفي انتخاب و به طور تصادفي به سه گروه شامل دو گروه آزمايش و يك گروه گواه تقسيم شدند. ابزار جمع آوري داده ها مقياس ديدگاه فهمي خود و مقياس ديدگاه فهمي همسر بود. گروه هاي آزمايش، تحت مداخله نه جلسه اي درمان هيجان مدار و هشت جلسه درمان شناختي – رفتاري مثبت نگر قرار گرفتند و براي گروه گواه مداخله اي انجام نشد. پيش از شروع جلسات، پيش آزمون اجرا شد. در انتهاي جلسات، پس-آزمون اجرا شد و پس از سه ماه از گذشت دوره پس آزمون، پيگيري نيز اجرا شد. تجزيه و تحليل داده ها با استفاده از آزمون تحليل واريانس و تحليل كوواريانس و با استفاده از نرم افزار SPSS-25 انجام شد. يافته ها: در گروه درمان هيجان مدار، ميانگين (انحراف معيار) ديدگاه فهمي خود از (1.4) 14.2 در پيش آزمون به (1.1) 22.1 در پس آزمون افزايش يافت (0.001 P) و در دوره پيگيري به (1.2) 24.1 رسيد كه اثربخشي پايدار بود (0.001 P). در گروه درمان شناختي- رفتاري مثبت نگر ميانگين (انحراف معيار) ديدگاه فهمي خود از (1.0) 15.2 در پيش آزمون به (2.0) 25.5 در پس آزمون افزايش يافت (0.001 P) و در دوره پيگيري نيز به (1.9) 27.4 رسيد كه اثربخشي پايدار بود (0.001 P). در گروه درمان هيجان مدار، ميانگين (انحراف معيار) ديدگاه فهمي همسر از 13.9 (1.1) در پيش آزمون به (1.0) 21.8 در پس آزمون افزايش يافت (0.001 P) و در دوره پيگيري به (1.2) 24.1 رسيد كه اثربخشي پايدار بود (0.001 P). در گروه درمان شناختي- رفتاري مثبت نگر ميانگين (انحراف معيار) ديدگاه فهمي همسر از (0.7) 14.4 در پيش آزمون به (2.1) 25.2 در پس آزمون افزايش يافت (0.001 P) و در دوره پيگيري نيز به (1.1) 27.4 رسيد كه اثربخشي پايدار بود (0.001 P). در گروه گواه نمرات هر دو متغير در پيش آزمون، پس آزمون و پيگيري تفاوتي نداشت. درمان شناختي- رفتاري مثبت نگر نسبت به درمان هيجان مدار در ميزان بهبود ديدگاه فهمي خود (شناخت و راهبرد) و ديدگاه فهمي همسر (شناخت و راهبرد) در پس آزمون اثربخشي بيشتري داشت و اين اثربخشي تا مرحله پيگيري ماندگار بود. نتيجه گيري: مطالعه نشان داد درمان هيجان مدار و درمان شناختي- رفتاري مثبت نگر منجر به افزايش همدلي و ديدگاه فهمي زنان متأهل شد. درمان شناختي- رفتاري مثبت نگر نسبت به درمان هيجان مدار در ميزان بهبود ديدگاه فهمي خود (شناخت و راهبرد) و ديدگاه فهمي همسر (شناخت و راهبرد) مؤثرتر بود.