معرفي رويكردي نوين به منظور مدل‌سازي هندسي و محاسبه احجام گوره‌هاي حفاظت سواحل رودخانه‌ها در برابر سيلاب (مطالعه موردي)

افزايش تجاوز به حريم رودخانه ها به همراه تغييرات اقليمي، موجب افزايش رخداد سيلاب هاي بزرگ و آسيب پذيري بيشتر سيلابدشت ها شده است. گوره ها، از مهم ترين و پركاربردترين سازه هاي حفاظت سواحل رودخانه ها در برابر سيل محسوب مي شوند. در اين تحقيق، كوشش شد تا با معرفي يك رويكرد نوين در مدل سازي هندسي، رابطه اي رياضي براي محاسبه احجام گوره ها بر اساس سناريوهاي مختلف جانمايي در سيلابدشت توسعه داده شود. سناريوهاي مطالعاتي شامل گوره هاي حفاظت از تعريض سه كيلومتر از راه شرياني چابهار- زاهدان واقع در سيلابدشت رودخانه كارواندر در جنوب شرق ايران است. شبيه سازي هيدروليكي در HEC-RAS براي وضعيت موجود و 13 سناريوي مختلف جانمايي گوره ها با 13 توپوگرافي منحصربه فرد بر اساس رويكرد نوين مذكور، انجام شده و ميزان كاهش پهنه سيلابي و حجم خاكريزي گوره ها براي هر يك از سناريوها در ArcMap محاسبه شده است. بر اساس نتايج، تغييرات حجم خاكريزي گوره ها در سناريوهاي مختلف، همبستگي خوبي با پهنه سيلابي استحصال شده نداشت. با توجه به وابستگي مستقيم آبشستگي، هندسه و احجام گوره ها به سرعت جريان، با محاسبه سرعت حداكثر جريان، ضرايب بي بعد سرعت حداكثر در سناريو هاي مختلف، محاسبه و به احجام گوره ها اعمال شد. به اين ترتيب و با به كارگيري معادلات چندجمله اي درجه دو در روابط همبستگي، ضريب تعيين (R2) براي سيلاب هاي با دوره هاي بازگشت 50، 100 و 200 سال، به ترتيب از مقادير 0.35، 0.48 و 0.50 به مقادير قابل قبول 0.88، 0.91 و 0.92 افزايش يافت كه نشان دهنده كارآيي بالاي رويكرد پيشنهادي و نيز افزايش R2 با افزايش دوره بازگشت سيلاب است. همچنين، دقت محاسباتي روابط رگرسيوني در سناريوهاي جانمايي گوره ها در فواصل مياني از محور راه نسبت به ساير سناريوهاي نزديك تر يا دورتر، بيشتر است كه ناشي از هندسه نامنظم تر رودخانه در سناريوهاي نزديك تر و تشديد تغييرات غيرخطي پارامترهاي سيلاب در سناريوهاي دورتر است.