تاثير اجزاء ژئومورفيك دامنه بر فرسايش‌پذيري و كيفيت خاك (مطالعه موردي: حوضه آبريز هشتيان، درياچه اروميه)

كنترل فرسايش خاك و حفظ كيفيت خاك براي پايداري كشاورزي و محيط زيست ضروري است. تخريب كيفيت خاك ناشي از مسائلي از جمله تغيير كاربري اراضي، بيابان زايي، فرسايش خاك، آلودگي شيميايي و كاهش حاصلخيزي خاك است. در ميان اين عوامل، فرسايش خاك به‌عنوان عامل مهمي در كاهش كيفيت و تخريب خاك در نظر گرفته مي‌شود. از پارامترهاي مهم و تاثيرگذار در فرسايش خاك مخصوصا در مناطق كوهستاني، دامنه‌ها و بخش‌هاي مختلف آن است. اجزاي مختلف دامنه (خط‌الراس، شانه، پشت دامنه، پاي دامنه و پنجه دامنه) به‌طور مستقيم و غيرمستقيم بر فرسايش‌پذيري خاك و در نتيجه ميزان كيفيت خاك، و تكوين و تكامل دامنه‌ها تاثيرگذار مي‌باشد. از اين رو هدف اين تحقيق بررسي تاثير اجزاي ژئومورفيك دامنه بر فرسايش پذيري و كيفيت خاك در حوضه آبريز هشتيان مي‌باشد. بنابراين از حوضه‌ي مورد مطالعه 53 نمونه خاك از دامنه‌‌هاي حوضه برداشت شد. با انجام آزمايشات مربوطه ويژگي‌هاي فيزيكي و شيميايي نمونه‌ها شامل سديم، پتاسيم، فسفر كل، كربن آلي، هدايت الكتريكي، pH، آهك، وزن مخصوص ظاهري و حقيقي و بافت خاك مشخص شد. با استفاده از تحليل واريانس ارتباط پارامتر‌هاي اندازه‌گيري شده با اجزاي ژئومورفيك دامنه مشخص شد. نتايج نشان داد كه فقط پارامتر پتاسيم داراي ارتباط معنادار با اجزاء دامنه مي‌باشد ( 0.017=P ). همچنين كيفيت خاك در خط‌الراس و پاي دامنه به ترتيب با مقدار 5.96 و 5.6 بهتر از ساير بخش‌هاي دامنه مي-باشد و شانه‌ي دامنه با مقدار 0.38 فرسايش‌پذيري بالاتري نسبت به ساير بخش‌هاي دامنه به دليل وجود شيب زياد دارد.