تأثير مؤلفه هاي اقتصاد دانش بنيان بر رابطه مبادله بازرگاني در كشورهاي منتخب توليدكننده نفت

پائين بودن كشش درآمدي تقاضاي مواد اوليه و كالاهاي سنتي مانند نفت خام در مقايسه با كالاهاي صنعتي، ساختار انحصاري بازار در كشورهاي صنعتي و شرايط رقابتي در عرضه محصولات اوليه، و پيشرفت‌هاي فني معطوف به اقتصادي شدن مصرف مواد اوليه وارداتي سبب شده تا رابطه مبادله به زيان كشورهاي درحال توسعه صادركننده مواد اوليه از جمله نفت– در جريان باشد. اين در صورتي است كه كشورهاي درحال توسعه توليدكننده نفت خام با بهبود مولفه‌هاي دانش مي‌توانند ساختار صادراتي را به سمت محصولات صنعتي جديد، متنوع و با ارزش افزوده بالا تغيير داده و از آثار سوء نزولي بودن قيمت نسبي صادرات مواد خام بكاهند و رابطه مبادله را بهبود بخشند. بنابراين، تحقيق حاضر به دنبال بررسي تأثير مشوق‌هاي اقتصادي و رژيم نهادي، سيستم ابداعات و نوآوري، آموزش و توسعه منابع انساني و زيرساختارهاي فناوري اطلاعات و ارتباطات، به عنوان مؤلفه‌هاي دانش بر رابطه مبادله بازرگاني در گروه منتخب كشورهاي درحال توسعه و نيز، منتخبي از كشورهاي توسعه‌يافته و يا نوظهور توليدكننده نفت طي دوره 2018 2003 است. براي اين منظور، مدل تحقيق با استفاده از داده‌هاي تابلويي پويا و به روش گشتاورهاي تعميم‌يافته برآورد گرديد. نتايج نشان مي‌دهند تأثير كليه مؤلفه‌هاي دانش بر رابطه مبادله بازرگاني در هر دو گروه از كشورهاي منتخب، مثبت و معني‌دار است اما، ضرايب متغيرهاي نرخ ارز مؤثر واقعي و فراواني منابع در كشورهاي ‌درحال‌توسعه منتخب منفي و معني‌دار است. لذا، تغيير ساختار توليد از منبع‌محوري به نوآوري‌محوري در اين كشورها توصيه مي‌شود.