دسته‌بندي نظام وجهيّت فارسي بر پايه‌ دسته‌بندي پورتنر

در اين مقاله با عنايت به نقاط قوت و ضعف دسته‌بندي‌هاي معنايي و صرفي- نحوي موجود براي نظام وجهيّت فارسي يا بخشي از آن، كه عمدتاً بر مبناي پالمر (1986/1990/2001) انجام شده‌اند، دسته‌بندي پورتنر (2009) معرفي گرديد و با الگوبرداري از آن، نظام وجهيّت فارسي مورد دسته‌بندي معنايي و صرفي- نحوي مجدد قرار گرفت. در اين دسته‌بندي جديد، نشانگرها و سازوكارهاي وجهي فارسي به دو دستۀ جمله‌اي و زيرجمله‌اي تقسيم شدند. در اين رابطه، مشخص شد كه «اسامي»، «صفات» و «قيود» وجهي مي‌توانند در هر دو سطح جمله‌اي (با سيطرۀ معنايي بر يك بند كامل) و زيرجمله‌اي (ساختارهاي كوچك‌تر از جمله) ايفاي نقش كنند. در مقابل، انواع افعال وجهي فارسي، سازوكارهاي بيان «وجهيّت پنهان» و «زمان گذشته با ارجاع زماني آينده» تنها مي‌توانند بيانگر وجهيّت جمله‌اي باشند. از ديدگاه معنايي، علاوه بر «توانايي»، وجهيّت «سوردار عمومي و وجودي»، «فرصتي» و «خصلتي» هم به‌عنوان زيرمجموعه‌هاي وجهيّت پويا معرفي شدند. همچنين، علاوه بر وجهيّت اقتداري، وجهيّت «هدفي» و «خواستي» به‌عنوان دو زيرمجموعه‌ از وجهيّت ترجيحي شناسايي و توصيف گرديدند.