تحليل معنايي پسوند كوچك‌ساز «- ك» در زبان فارسي براساس الگوي ژورافسكي و نظريۀ آميختار مفهومي

پسوند كوچك‌ساز «-ك» يكي از رايج‌ترين پسوندهاي كوچك‌ساز در زبان فارسي است. در اين جستار، به منظور مداقه در تحليل معنايي واژگان حاوي پسوند «-‌ك»، داده‌ها از پيكره‌هايي مانند كافنامه (كسروي، 1330)، لغت‌نامۀ دهخدا (دهخدا، 1342)، پيكرۀ زانسو (كشاني، 1372)، فرهنگ سخن (انوري، 1382) و پيكرۀ ويكي‌پديا (كريمي و همكاران، 2017) گردآوري شدند. سپس با استفاده از الگوي جهاني مقولۀ شعاعي كوچك‌ساز ژورافسكي (1996) واژه‌هاي مشتق در 8 مقولۀ معنايي دسته‌بندي شدند و فرايندهاي معنايي ايجاد و بسط استعاري آنها بر اساس نظريۀ آميختار مفهومي فوكونيه و ترنر (1996) بررسي شد. يافته‌ها نشان داد مقوله‌ها و فرايندهاي شكل‌گيري و بسط مقوله‌ها مانند استعاره، استنباط، تعميم و انتزاع لامدا تا حد زيادي مطابق الگوي جهاني كوچك‌سازها است اما ضرايب تغيير نيز همان‌طور كه ژورافسكي پيش‌بيني كرده ‌است در آن مشاهده مي‌شود. همچنين با توجه به تحليل‌هاي مبتني بر مدل آميختار مفهومي مي‌توان استدلال كرد تمام فرايندهاي مطرح در مدل ژورافسكي داراي انتقال بيناحوزه‌اي هستند.