بررسي آوايي ريتم گفتار فارسي

در اين پژوهش به بررسي همبسته‌هاي صوتي ريتم گفتار فارسي پرداختيم. براي اين منظور، تعداد 120 جمله با الگوي تناوب تكيه‌اي (60 جمله) و تلاقي تكيه‌اي (60 جمله) طراحي كرديم. در داده‌هاي تناوب تكيه‌اي بين دو هجاي تكيه‌برِ كلمات حداقل يك و حداكثر سه هجاي بدون تكيه قرار داشت. اما در داده‌ هاي تلاقي تكيه‌اي، هجاي تكيه‌‌بر كلمات در تلاقي با يكديگر بودند. طراحي اين جملات توسط نگارندگان انجام شد و از پيكرۀ خاصي براي اين منظور استفاده نگرديد. جملات را 10 شركت‌‌كننده به‌صورت طبيعي و با سرعت معمولي خواندند و گفتار آنها ضبط گرديد. مقادير پارامترهاي صوتي وابسته به فركانس پايه و متوسط مقادير شدت انرژي و ديرش در طول هجاهاي هدف كلمات اندازه‌گيري و استخراج شد. تحليل داده‌ها در چارچوب واج‌شناسي آزمايشگاهي در حوزۀ ريتم گفتار انجام شد. نتايج نشان داد مقادير تمامي پارامترهاي صوتي شامل فركانس پايه، شدت انرژي و ديرش در داده‌هاي تناوب تكيه‌اي در هجاهاي تكيه‌بر در توالي هجاهاي قوي- ضعيف در S-U و ضعيف- قوي در U-S به‌صورت معناداري از هجاهاي بدون تكيه بيشتر است. ولي در داده‌هاي تلاقي تكيه‌اي اختلاف مقادير فركانس پايه در توالي هجاهاي تكيه‌برِ مجاور با يكديگر معنادار نيست به علاوه، در توالي دو هجاي تكيه‌بر در الگوي تلاقي تكيه‌اي، شدت انرژي هجاي دوم به‌طور معناداري بيشتر از هجاي اول است، ولي برعكس، ديرش هجاي اول به‌طرز معناداري از هجاي دوم بيشتر است. بر پايۀ اين نتايج اين‌گونه بحث كرديم كه در جملات با الگوي تناوب تكيه‌‌اي (الگوي تكيه‌‌اي ضعيف- قوي يا قوي- ضعيف) ريتم وجود دارد زيرا توزيع پارامترها به شكل نامتوازن منجر به ايجاد قله‌‌ها و دره‌‌هاي برجستگي مي‌‌شود، اما در جملات با الگوي تلاقي‌ تكيه‌اي (قوي- قوي) ريتم وجود ندارد زيرا عملكرد فركانس پايه خنثي مي‌‌شود و دو پارامتر ديرش و شدت انرژي نيز در جهت عكس يكديگر عمل مي‌‌كنند.