توسعه و ارزيابي خصوصيات ليپوزوم بهينه‌يابي شده جهت درون‌پوشاني كوركومين

كوركومين به‌عنوان يك تركيب زيست فعال چربي‌دوست داراي خواص سلامتي‌بخش ويژه‌اي مي‌باشد اما پايداري كم و حساسيت بالاي آن موجب محدوديت دسترسي زيستي اين ماده شده است. هدف از اين پژوهش طراحي و توسعه سيستم حامل ليپوزومي جهت ريزپوشاني كوركومين است. درون پوشاني تركيبات حساس از جمله كوركومين در ساختار ليپوزومي، مي تواند روشي موثر بر حفاظت آنها طي شرايط هضم دستگاه گوارشي باشد. هدف از اين پژوهش، ارزيابي تاثير ميزان لستين (0/80- 0/02 گرم)، نسبت لستين: كلسترول (4- 0/5)، ميزان كوركومين (6- 1/5 ميلي‌گرم) و زمان تيمار فراصوت (5- 1 دقيقه) بر توليد ليپوزوم‌هاي حاوي كوركومين بود. نمونه بهينه با آزمون‌هاي تعيين اندازه ذرات، توزيع اندازه ذرات، پتانسيل زتا و بازده درون پوشاني به روش تكنيك سطح پاسخ تعيين گرديد و سپس ماهيت فيزيكي، ساختار مولكولي و همچنين رفتار رهايش كوركومين درون پوشاني شده در سه شرايط شبيه سازي دهان، معده و روده براي نمونه بهينه مورد ارزيابي قرار گرفت. نتايج نشان داد كه همه متغيرهاي مستقل بر اندازه ذرات ليپوزوم داراي اثر معني‌دار (0/01 p) بود و افزايش نسبت لستين: كلسترول موجب يكنواختي هرچه بيشتر اندازه ذرات گرديد. لستين تنها جزء اثرگذار بر پتانسيل ذرات تعيين شد و افزايش زمان امواج فراصوت موجب افزايش بازده درون پوشاني كوركومين در ليپوزوم گرديد. نقطه بهينه تهيه ليپوزوم با بالاترين بازده درون پوشاني (1/0± 69/02 درصد) وكمترين اندازه ذرات (0/09± 214/174 نانومتر)، توزيع اندازه ذرات (0/02± 0/105) و پتانسيل زتا (0/31± 16/541- ميلي‌ولت) در شرايط ميزان لستين 0/08 گرم، نسبت لستين: كلسترول 4:1، ميزان كوركومين 4/16 ميلي‎‌گرم و تيمار فراصوت 5 دقيقه توسط نرم‌افزار ديزاين اكسپرت معرفي شد. كوركومين در ذرات كروي ليپوزوم بهينه به حالت آمورف بود. پايداري اين ليپوزوم‌ها طي زمان تحت تاثير دما بوده به‌طوري كه در مقايسه با دماي 4درجه سانتي‌گراد، كوركومين بيشتري از ليپوزوم در دماي 25 درجه سانتي‌گراد رهايش يافته بود. همچنين رفتار رهايش كوركومين در شرايط دستگاه گوارش اساس مكانسيم انتشار بود.