الگوي جمهوري اسلامي و مسئله اولي ‌الأمر در منظومه فكري و انديشه سياسي خرقاني

هدف: در پژوهش حاضر سعي شده است تا ضمن ارائه توصيفي اجمالي از زندگي، زمانه و آثار خرقاني، به فعاليت‌ و كنش‌هاي سياسي خرقاني پرداخته شود. اين موضوع سواي اينكه به درك نسبت بين عمل (كنش) و نظر (انديشه) در ارتباط با خرقاني كمك مي‌كند، مي‌تواند به مثابه مقدمه‌اي بر فهم مختصات فكري او در دو عرصه «خوانش وي از اسلام» (اسلام‌شناسي) و «انديشه سياسي او در حوزه شكل، ماهيت و ساختار حكومت و مشخصات حاكم اسلامي» كه بخش اصلي پژوهش حاضر را در‌بر مي‌گيرد، در نظر گرفته شود. روش‌شناسي پژوهش: روش مورد استفاده در اين پژوهش، تاريخي- تحليلي بوده و از ابزارهاي كتابخانه‌اي، اسنادي، منابع الكترونيكي و پايگاه­هاي اينترنتي براي گردآوري داده‌ها استفاده شده است. يافته‌هاي پژوهش: يافته‌هاي پژوهش نشان مي‌دهد كه تفسير سياسي خرقاني از مشخصات حاكم اسلامي در قالب «اولي‌الأمر انتخابي» و الگوي مطلوب حكومت در قالب نوعي «نظام جمهوري اسلامي» در عصر غيبت، مهم‌ترين نوآوري او و به مثابه سرآغاز راهي نو در نظريات جديد در فقه و انديشه سياسي شيعه است كه مي‌توان امتداد آن را تا انقلاب اسلامي و تشكيل نظام جمهوري اسلامي در ايران پي‌گرفت. نتيجه‌گيري: اگرچه مباحث خرقاني در حوزه انديشه سياسي و ترسيم الگوي مطلوب حكومت اسلامي در عصر غيبت از دقت و صراحت چنداني برخوردار نيست و عموما به ذكر كليّات اكتفا مي­كند، با اين وجود نوآوري او در حوزه انديشه سياسي ذيل ويژگي‌هاي حاكم اسلامي در قالب «اولي‌الامر انتخابي» و ساختار حكومت اسلامي ذيل نوعي «جمهوري اسلامي» قابل ملاحظه است.