بررسي اثرات شوك هاي سياست پولي بر حباب قيمت سهام: كاربرد روش خودرگرسيون برداري ساختاري با پارامتر متغير در زمان (TVP-SVAR)

يكي از بازارهايي كه در بحران اخير اقتصاد ايران (بعد از دور دوم تحريم‌ها) به شدت متلاطم شده و رفتاري حباب‌گونه از خود نشان داده، بازار سهام بوده است. سؤال مهمي كه اكنون پيش آمده، اين است كه آيا افزايش شديد قيمت سهام، ناشي از حباب بوده و اگر چنين بوده، چه متغيري مسبب آن بوده است؟ ادبيات اقتصادي جديد، به نقش مهم متغير سياست پولي بر شكل‌گيري حباب‌ها تأكيد دارد؛ بر اين اساس، در اين مطالعه، به بررسي نقش سياست پولي در شكل‌گيري حباب بازار سهام ايران پرداخته شده است. براي شناسايي حباب از روش فيليپس و همكاران (۲۰۱۵) و براي بررسي اثر سياست پولي بر اندازه حباب از روش گالي و گمبتي (۲۰۱۴) و همچنين روش خودرگرسيون برداري با پارامترهاي متغير در زمان (در بازه ۱۳۸۳ تا ۱۳۹۸) استفاده شده است. به دليل ساختار اقتصاد ايران، براي حصول نتايج دقيق‌تر، از سه متغير نرخ بهره، حجم نقدينگي و اعتبارات اعطايي به بخش خصوصي به عنوان نماينده سياست پولي استفاده شد. نتايج به دست آمده، حاكي از آن است كه بازار سهام ايران در برخي از دوره‌ها، درگير حباب قيمتي بوده است و شوك نرخ بهره و شوك نقدينگي بر تقويت آن، مؤثر بوده‌اند؛ اما اعتبارات اعطايي به بخش خصوصي، بخش حبابي قيمت سهام را تحت تأثير قرار نداده است. همچنين ميزان اثرگذاري سياست پولي بر حباب بازار سهام، طي زمان متغير بوده و در دوره مورد بررسي، افزايش پيدا كرده، به نحوي كه در سال ۱۳۹۷ (سالي كه بازار سهام درگير حباب قيمتي بوده است)، به بيشترين مقدار خود رسيده است.