تغييرات جمعيت و پراكنش فضايي تريپس‌‌هاي مزارع لوبيا (Phaseolus vulgaris L.) در استان لرستان، غرب ايران

با توجه به خسارت شايان توجه تريپس‌ها در مزارع لوبيا‌‌، تغييرات جمعيت، تنوع گونه‌‌اي و پراكنش فضايي تريپس‌‌ها همزمان با مراحل رشدي لوبيا (Phaseolus vulgaris L.) در مزارع لوبياي شهرستان سلسله (استان لرستان) بررسي شد. نمونه‌‌برداري‌‌ها همزمان با دوبرگي‌‌شدن لوبيا تا زمان خشكيدگي برگ‌‌ها در دو مزرعه واقع در روستاهاي چم‌‌تكله و درتنگ در سال 1400 انجام شد. نمونه‌‌برداري در مزارع با حركت به شكل W صورت گرفت. در هر بار نمونه‌‌برداري، تعداد 20 برگ انتخاب و سپس با تكاندن برگ‌‌ها روي سيني سفيد لعابي، تريپس‌‌هاي موجود جمع‌‌آوري شد. در اين مطالعه، 12 گونه تريپس شناسايي شد كه در بين آنها، بيشترين درصد فراواني مربوط به تريپس پياز (Thrips tabaci Lindeman.) با فراواني 69.43 درصد بود. تغييرات جمعيت نشان داد بيشترين تراكم تريپس پياز و تريپس گل Frankliniella intonsa (Trybom) در روستاي چم‌‌تكله به ترتيب 4.99 ± 166.35 و 1.38 ± 16.85 و در روستاي درتنگ به ترتيب 3.61 ± 159.3 و 1.32 ± 22.6 تريپس در واحد نمونه‌‌برداري بود؛ همچنين در هر دو مكان مطالعه‌‌شده بيشترين مقادير شاخص‌‌هاي تنوع زيستي در مرحلۀ زايشي لوبيا مشاهده شد؛ به طوري كه بيشترين مقادير شاخص تنوع شانون - وينر، سيمپسون، يكنواختي پيلو و غناي مارگالف در روستاي چم‌‌تكله به ترتيب برابر با مقادير 2.94، 0.93، 0.95 و 2.98 و در روستاي درتنگ به ترتيب برابر با مقادير 2.89، 0.91، 0.94 و 2.74 به دست آمد. به‌طور كلي براساس نتايج اين مطالعه، پيك جمعيتي تريپس پياز و تريپس گل به ترتيب در مراحل زايشي و غلاف‌‌بندي لوبيا در مزرعه مشاهده شد. با توجه به اينكه در اين مراحل رشدي از گياه لوبيا، تريپس‌‌ها خسارت زيادي به محصول وارد مي‌‌كنند، بايد اقدامات مديريتي مناسبي براي كشاورزان منطقه ارائه شود.