مطالعه جمعيتي زنبورعسل (Apis mellifera L. 1758) در برخي مناطق شمال غرب ايران با روش مورفومتريك هندسي

زنبور عسل به‌‌دليل داشتن نقش مهم در گرده‌‌افشاني گياهان زراعي و غير زراعي و نيز به‌‌دليل محصولاتي كه به‌‌طور مستقيم توليد مي‌‌كند، يكي از مهم‌‌ترين و اقتصادي‌‌ترين گونه‌‌هاي حشرات است. زنبور عسل غربي (Apis mellifera) كه به‌‌دليل پراكنش گستردۀ آن توسط انسان، اكنون گونه‌‌اي جهان‌‌شمول محسوب مي‌‌شود، از آفريقا، اروپا و غرب آسيا منشأ گرفته است. براي سنجش تنوع جمعيتي اين زنبور در بخش‌‌هايي از شمال غرب كشور، جمعيت‌‌هاي زنبور عسل كارگر از شش ايستگاه مطالعاتي در استان‌‌هاي آذربايجان غربي و شرقي جمع‌‌آوري و با استفاده از روش مورفومتريك هندسي ارزيابي شد. تغييرات اندازه و شكل بال جلو و عقب با استفاده از 16 لندمارك همولوگ در محل انشعاب رگبال‌‌ها بررسي شد. جمعيت زنبور عسل چهاربورج آذربايجان غربي داراي بزرگ‌‌ترين و جمعيت زنبور عسل ملكان آذربايجان شرقي داراي كوچك‌‌ترين بال‌‌هاي جلو و عقب بود و جمعيت‌‌هاي همۀ ايستگاههاي مطالعاتي آذربايجان شرقي در مقايسه با آذربايجان غربي اختلاف معني‌‌دار داشت. ازنظر شكل بال جلو، تمام جمعيت‌‌هاي مقايسه‌‌شده به‌‌جز جمعيت كوه سهند و روستاي كرده‌‌ده با هم اختلاف معني‌‌دار داشتند؛ اما در بال عقب اين اختلاف فقط در سه مقايسه ديده شد؛ همچنين تحليل رگرسيون نشان داد برخلاف بال عقب، تغييرات اندازۀ بال و تغييرات شكل بال در بال جلو به هم وابسته هستند و آلومتري ديده مي‌‌شود. اين مطالعه نشان داد باوجود نزديك‌‌بودن ايستگاههاي مطالعاتي به يكديگر، تنوع در جمعيت زنبورها مشاهده مي‌‌شود.