بررسي اثر تنش كم‌آبي بر ويژگي‌هاي كيفي و عملكرد روغن دانه سويا

بررسي عوامل و تنشهاي محيطي بر تركيب اسيدهاي چرب روغن سويا و شناسايي ارقام متحمل به كم آبي يكي از راهكارهاي مناسب جهت اصلاح و بهبود تركيب اسيدهاي چرب روغن آن ميباشد.اثر تنش كم آبي بر ويژگيهاي كيفي و عملكرد روغن دانه 13 ژنوتيپ سويا بهصورت اسپليت پلات در قالب طرح بلوكهاي كامل تصادفي در سه تكرار در كرج طي دو سال ارزيابي شدكه در آن آبياري درسه سطح شامل آبياري مطلوب، تنش متوسط و شديد بهترتيب براساس 50، 100 و 150 ميليمتر تبخير از تشتك تبخير كلاس A بهعنوان عامل اصلي و ژنوتيپهاي سويا بهعنوان عامل فرعي بودند.نتايج نشان داد كه اثر سال×آبياري×ژنوتيپ بر عملكرد روغن ،درصد روغن، اسيد اولئيك، لينولنيك و آراشيديك معني‌دار بود. عملكرد روغن سويا درتنش متوسط و شديد 27 و 38 درصد كاهش يافت. ژنوتيپهاي Saba و A3935×Williams با 422 و 427 كيلوگرم در هكتار بيشترين عملكرد روغن را داشتند. درصد اسيد پالميتيك در تنش متوسط و شديد 2.6 و 1.2 درصد در مقايسه با آبياري مطلوب كاهش يافت. در حاليكه اسيد استئاريك درتنش متوسط و شديد با افزايش 9.5 و 10.8 درصد مواجه شد.درآبياري مطلوب L425002 با 22.0 درصد، در تنش متوسط Century×Williams وL425002 با 24.6 و 24.1 درصد و در تنش شديدSaba و L425002با 24.1 و 24.5 درصد از بيشترين ميزان اسيد اولئيك و روغن دانه بالا برخوردار بودند.در آبياري مطلوب رقم صبا، درتنش متوسط رقم صبا و A3935× Williamsو در تنش شديد A3935× Williams بيشترين عملكرد روغن را داشتند و L425002 وCentury×Williams در كليه سطوح تنش از بالاترين كيفيت روغن برخوردار بودند.