تنوع گياهان آوندي كوه‌هاي دميرلي (استان زنجان، شمال‌غرب ايران)

مطالعه حاضر، در كوه‌هاي دَميرلي واقع در استان زنجان در شمال ‌‌‌غرب ايران، به منظور معرفي فلور، غناي گونه‌اي، ميزان اندميسم و بررسي وضعيت فيتوژئوگرافي منطقه انجام شد. براساس اين مطالعه در مجموع، 809 آرايه از گياهان آوندي متعلق به 69 تيره و 333 جنس از منطقه دميرلي معرفي مي‌گردد. از نظر شكل زيستي، همي‌كريپتوفيت‌ها با 399 گونه، رتبه نخست را دارند. تروفيت‌ها، كامفيت‌ها و در نهايت فانروفيت‌ها، به ‌ترتيب با 194، 199 و 19 گونه در رتبه‌هاي بعدي قرار دارند. الگوي توزيع ارتفاعي گونه‌هاي مورد مطالعه در منطقه دميرلي يكسان نبود و بر اين اساس، ده الگوي مختلف تشخيص داده شد. اين مطالعه نشان داد كه با افزايش ارتفاع، آشكارا غناي گونه‌اي كاهش پيدا كرده و در طول يك گراديان ارتفاعي حدودا 1600 متري، نصف مي‌شود. شصت و نه درصد از فلور منطقه، به ناحيه ايراني-توراني تعلق دارد و گونه‌هاي اروپا-سيبري/ايراني-توراني/مديترانه‌اي، ايراني-توراني/مديترانه‌اي و اروپا-سيبري/ايراني-توراني به ‌ترتيب با 9، 7 و 6 درصد، سهم قابل توجهي در فلور منطقه دارند. پنج درصد از فلور منطقه به گونه‌هاي چندناحيه‌اي و 3/2 درصد به گونه‌هاي جهان‌وطن يا تقريبا جهان‌وطني تعلق دارد. در ارتفاعات پايين، فلور منطقه متاثر از ناحيه مديترانه‌اي، بخش‌هاي شرقي و مركزي ناحيه ايراني-توراني و حتي ناحيه صحارا-سندي است. با افزايش ارتفاع، تركيب فلوريستيك منطقه تغيير يافته و گونه‌هاي بخش‌هاي غربي ناحيه ايراني-توراني و گونه‌هاي جهان‌وطن و چندناحيه‌اي غلبه پيدا مي‌كنند. در منطقه دميرلي، 121 آرايه از گياهان انحصاري ايران حضور دارند كه از بين آن‌ها، ۱۱ گونه اندميك و هشت گونه نيمه‌اندميك استان زنجان هستند. براساس اين مطالعه، مشخص شد كه بين عامل ارتفاع و ميزان اندميسم همبستگي معني‌داري وجود دارد و با صد متر افزايش ارتفاع، ميزان اندميسم هم به ميزان 8/3 درصد افزايش مي‌يابد.