نگرش دستور شناختي به پديدۀ حذف در ساخت‌هاي همپايۀ فارسي

در اين پژوهش، به بررسي چگونگي مفهوم‌سازي حذف در ساخت‌هاي هم‌پايه فارسي، با رويكرد دستور شناختي پرداخته‌ايم. از ديد لنگكر (Langacker, 2012, p. 585)، حذف به مواردي گفته مي‌شود كه در آن‌ها يك عبارت، جمله نيست، ولي در قياس با عبارت ديگري كه جمله است، تفسيري جمله‌گونه مي‌يابد. بر مبناي پژوهش‌هاي انجام‌گرفته در زبان انگليسي، انتظار بر آن بود كه دستور شناختي با كمك مفاهيم متمايز و ضد متمايز از عهدۀ تبيين حذف در ساخت‌هاي هم‌پايه فارسي برآيد. براي آزمودن اين امر، تعداد 405 دادۀ داراي ساخت همپايه از دو روزنامۀ پرشمارگانِ شرق و اعتماد گرد‌آوري شده و ساخت‌هاي داراي حذف را از متن آن‌ها برگزيديم. سپس، با كمك ابزار نظري پژوهش، به بررسي آن‌ها پرداختيم. يافته‌ها نشان دادند كه حذف ساخت‌هاي همپايه در زبان فارسي به كمك پنجره‌هاي توجه و بر اساس مفاهيم متمايز و ضد متمايز قابل‌تبيين است، به گونه‌اي كه متمايز و ضدمتمايز، همپايه‌هاي ساخت موردنظر را تشكيل مي‌دهند. بنابراين، بدون در نظر گرفتن كلاسيك بودن يا نبودن سازه‌هاي همپايه‌، حذف ساخت‌هاي همپايه در زبان فارسي بدون ايجاد چالش براي نظريه در چارچوب دستور شناختي تبيين مي‌شود.