رابطۀ بين عناصر گفتماني در پيكره هاي موازي: موردپژوهيِ ترجمه شفاهي همزمان

اين مقاله با رويكردي تحليلي-تطبيقي و با بهره‌گيري از پيكره‌هاي موازي، به تجزيه و تحليل روش‌هاي ايجاد رابطه مابين واحدهاي گفتمان پرداخته‌است. در اين راستا، داده‌هاي برگرفته از متون مبدأ و مقصد، با تمركز بر مقايسه و تحليل تطبيقي عناصر زباني در سطح واژه و جمله در اين پيكره‌ها مورد بررسي قرار گرفته‌اند. پيكره پژوهش، شامل حدود 35000 هزار واژه برگرفته از سه سخنراني به زبان فارسي و ترجمه شفاهي همزمان آن‌ها به زبان انگليسي بود. انتخاب پيكره‌هاي موازي بر اساس نمونه‌برداري تصادفي از ميان پيكره‌هاي موازي موجود در سال ۱۳۹۹ انجام گرفت. با استناد به يافته‌هاي پژوهش‌هاي پيشين، پراكندگي فراواني جمله‌ها، واژه‌ها، و گفتمان‌نماها به عنوان معيار مقايسه و بررسي روش ايجاد رابطه بين واحدهاي گفتمان در اين دو پيكره در نظر گرفته شد تا ميزان انطباق آن‌ها با اصول همكاري گرايس تحليل گردد. تحليل داده‌ها نمايانگر افزايش چهارپنجم روش‌هاي طراحي رابطه بين واحدهاي گفتمان (80 درصد) و كاهش بخش محدود (20 درصد) اين روابط در پيكره‌هاي سه‌گانه متن مقصد بود. به اين معنا كه مترجم از دو اصل كميت و شيوه بيان از اصول همكاري گرايس در ايجاد روابط گفتماني بهره گرفته‌است. اين يافته نشان مي‌دهد كه مترجم شفاهي همزمان ايراني براي ارايه گفتماني سليس، روان، و قابل فهم براي مخاطب خويش، در ۸۰ درصد موارد به راهبرد تصريح روابط بين واحدهاي گفتمان متوسل شده‌است و در 20 درصد موارد هم از راهبرد تلويح استفاده نموده‌است. به سبب بهره‌گيري از دو نظريه منظورشناسي و ترجمه‌شناسي، استنباط علمي، آموزشي، و پژوهشي نگارنده اين است كه چنين يافته‌هايي داراي اعتبار علمي بيشتري در شناخت نظام گفتمان و روش‌هاي ايجاد روابط بين واحدهاي گفتمان هستند و كاربرد مهم علمي، آموزشي، و پژوهشي اين مطالعه برداشتن گامي اوليه در كشف و معرفي اصول همكاري مترجم در فرايند ترجمه شفاهي همزمان براي طراحي گفتماني مناسب براي مخاطب از طريق تجزيه و تحليل ابعاد روابط بين واحدهاي گفتمان است. كاربردهاي ديگر اين پژوهش شامل زمينه‌سازي براي ارايه و ابداع چشم‌اندازها، راهبردها، و نظريه‌هاي گوناگون در تحليل و شناخت جامع‌تر نظام منظورشناختي تعاملات انساني در ديگر حوزه‌هاي علمي، آموزشي، و پژوهشي مورد بررسي است.