شبيه‌سازي عامل‌مبناي گسترش مكاني-زماني بيماري كوويد-19 و بررسي تاثير واكسيناسيون (مطالعه‌ي موردي: اروميه)

مديريت مناسب بيماري‌هاي همه‌گير مانند بيماري كوويد-19، به دليل تأثيرات گسترده‌ي آن‌ها در اقتصاد، فرهنگ و اجتماع جوامع بسيار حائز اهميت است. با اعمال راهبرد هاي كنترلي مختلف مانند تعطيلي مدارس، محدوديت تردد شبانه و انجام واكسيناسيون جمعي، انتشار اين بيماري تا حدودي كنترل شده، اما به طور كامل رفع نشده است. هدف اصلي اين پژوهش ارائه‌ي مدلي مكاني-زماني و انعطاف‌پذير براي شبيه‌سازي انتشار بيماري كوويد-19 با ايجاد امكان ارزيابي و بررسي تأثير واكسيناسيون مي باشد. بدين منظور از تركيب مدلسازي عامل‌مبنا (ABM) و سامانه‌ي اطلاعات مكاني (GIS) در حالتهاي مختلف استفاده مي شود. عامل‌هاي طراحي شده در تعامل با يكديگر و محيط، به كمك مدل همه‌گيري SEIRD موجب انتشار بيماري شده و خصوصيات آن‌ها تحت‌نظر قرار مي‌گيرد. براي ارزيابي مدل از داده‌هاي واقعي مبتلايان به بيماري در شهر اروميه از زمان شيوع تا 140 روز بعد از آن استفاده شد. نتايج نشان مي دهد كه مدل پياده سازي شده با خطاي %32/86 MAPE= و RMSE نرمال شده 8/62 درصد گسترش بيماري را شبيه‌سازي مي كند. با شبيه‌سازي فرايند اجراي واكسيناسيون، تعداد بيماران نهايي %36/12 و تعداد افراد فوت شده %44/48 كاهش مي يابد. مقايسه‌ي مقادير شبيه‌سازي شده و مقادير واقعي نشان از شباهت 82 درصدي نتايج مدل با واقعيت دارد. خروجي اين تحقيق نشان مي دهد كه مدل سازي عامل‌مبنا تا حد قابل قبولي توانسته فرايند گسترش بيماري كرونا را شبيه سازي كرده و پيش بيني و پيش‌آگاهي از استراتژي هاي كنترلي ارائه دهد؛ لذا، از مدل هاي عامل‌مبنا مي توان در شبيه‌سازي سويه هاي مختلف بيماري كرونا و ساير بيماري هاي همه گير و همچنين شبيه‌سازي واكنش محيط و استراتژي هاي كنترلي استفاده كرد.