عنوان مقاله :
تحليل مفهوم‌شناختي و وجودشناختي «نيت» بر اساس آموزه‌هاي ديني و مباني حكمت متعاليه
عنوان به زبان ديگر :
Conceptual and ontological analysis of "intention" based on religious teachings and the principles of transcendent wisdom
پديد آورندگان :
ميرزايي، محمدعلي مدرسه نواب، مشهد , وطن پرست، محمدعلي دانشگاه فردوسي مشهد - گروه فلسفه و حكمت اسلامي , رجب زاده، صفدر مدرسه نواب، مشهد
كليدواژه :
نيت , شاكله , مفهوم‌شناسي , وجودشناسي , آموزه‌هاي ديني , حكمت متعاليه
چكيده فارسي :
يكي از مسائلي كه در آموزه‌هاي ديني مورد تأكيد قرار گرفته، مسأله نيت و جايگاه آن در سعادت و شقاوت انسان است. در برخي روايات، نيت فرد ملاك ارزش‌گذاري انسان، و برتر از عمل دانسته شده است. در جستار حاضر تلاش مي‌شود با رويكرد فلسفي و به شيوه عقلي و نقلي، اصطلاح نيت در آموزه‌هاي ديني و حكمت متعاليه مورد بازخواني و تحليل قرار گيرد. در همين راستا ابتدا گزارشي اجمالي از چيستي نيت و جايگاه آن در آيات و روايات ارائه شده و سپس براساس مباني حكمت متعاليه، چيستي نيت، مورد تحليل فلسفي و وجودشناختي قرار گرفته است. دستاورد تحقيق اين است كه «نيت» برابر با تصورات ذهني و باور صرف نيست، بلكه حالتي نفساني است كه پس از شكل‌گيري اعتقاد، تصميم و عزم بر فعل، در نفس، حادث مي‌گردد. به ديگر سخن، نيت برآيند مجموعه بينش‌ها و باورهاي انسان است كه پس از شكل‌گيري شاكله و شخصيت، و پيش از صدور افعال جوارحي، در نفس انسان پديد مي‌آيد.
چكيده لاتين :
One of the issues that is emphasized in religious teachings is the issue of intention and its place in human happiness and misery. In some narrations, one's intention is considered as a criterion for valuing human beings, and is superior to action. In the present article, an attempt is made to re-read and analyze the term intention in the religious teachings and transcendent wisdom with a philosophical approach and in a rational and narrative manner. In this regard, first a brief report on what is intention and its place in verses and hadiths is presented and then based on the principles of transcendent wisdom, what is intention, is philosophically and ontologically analyzed. The result of the research is that "intention" is not equal to mental imaginations and mere beliefs, but is a psychic state that occurs in the soul after the formation of belief, decision and determination on the action. In other words, intention is the result of a set of human insights and beliefs that arise in the human soul after the formation of shape and personality, and before the issuance of verbal actions.
عنوان نشريه :
كلام اسلامي
