سنجش ناترازي نرخ حقيقي ارز و عوامل مؤثر بر آن در مجموعه كشورهاي عضو اوپك (با تأكيد بر شاخص‌هاي باز بودن حساب سرمايه و انعطاف‌پذيري نرخ ارز)

تغييرات نرخ حقيقي ارز بر وضعيت تراز پرداخت‌ها و قدرت رقابت بين‌المللي يك كشور تأثيرگذار است و انحراف آن از سطح تعادلي بلندمدت، معمولاً عدم تعادل‌هايي در اقتصاد كلان ايجاد مي‌كند. اين امر در كشورهاي داراي منابع نفتي با توجه به ساختار تجارت خارجي آن‌ها نيز داراي اهميت است. بر اين اساس، با توجه به معدود مطالعاتي پيرامون موضوع مورداشاره در مجموعه منتخبي از كشورها با ويژگي‌هاي خاص مشترك، هدف از اين تحقيق بررسي عوامل مؤثر بر ناترازي نرخ حقيقي ارز در مجموعه كشورهاي عضو اوپك در دوره زماني 2000-2020 مي‌باشد. در اين راستا ضمن محاسبه نرخ حقيقي ارز، مقادير تعادلي و درنهايت ناترازي آن در مجموعه منتخب تحقيق با رويكردهاي سازگار با مباني نظري، به بررسي عوامل مؤثر بر ناترازي نرخ حقيقي ارز ازجمله باز بودن حساب سرمايه و انعطاف‌پذيري نرخ ارز با روش گشتاورهاي تعميم‌يافته (GMM) پرداخته‌شده است. نتايج علاوه بر نشان دادن وضعيت ناترازي نرخ حقيقي ارز در هر يك از كشورهاي موردبررسي، نشان مي‌دهد استراتژي حساب سرمايه و انعطاف‌پذيري نرخ ارز تأثير معناداري بر ناترازي نرخ حقيقي ارز دارد. با توجه به نتايج تحقيق، اتخاذ يك نظام ارزي شناور مديريت‌شده، جلوگيري از افزايش حجم پول و نقدينگي و برنامه‌ريزي براي كاهش تبديل دلارهاي حاصل از منابع طبيعي به پول ملي، كنترل تورم و درنتيجه حفظ قدرت رقابت‌پذيري كشورهاي صادركننده نفت در مقايسه با ساير كشورها به‌عنوان راهكارهاي سياستي مطرح‌شده است.