بررسي آثار سياست‌هاي بودجه‌اي خاص كاهش نابرابري مناطق در ايران: رهيافت اقتصادسنجي فضايي

به‌دنبال تشديد نابرابري مناطق، دولت و مجلس درطي سال‌هاي 1379 به‌بعد ساختارهاي مختلفي در برنامۀ پنج‌ساله توسعه و قوانين بودجه نظير نظام درآمد-هزينه، اعتبارات توازن منطقه‌اي، دو درصد درآمد حاصل از فروش نفت‌خام، مادۀ 180 برنامۀ پنجم و... براي كاهش نابرابري و ايجاد توازن بين مناطق كشور درنظر گرفته است. باوجود گذشت 20 سال از طراحي و ساختارهاي مذكور، نتايج و كارآمدي اين اقدامات مورد بررسي قرار نگرفته است؛ از اين‌رو، ضروري است كه آثار اجراي سياست‌هاي بودجه‌اي اجرا شده در طي حدود 20سال گذشته را بر نابرابري مناطق بررسي نمود. براي اين‌منظور از آمار مربوط به 31 استان در طي سال‌هاي 95-1379 در قالب مدل اقتصادسنجي فضايي استفاده شده است. نتايج به‌دست آمده از مدل دوربين فضايي (SDM) بيانگر اين است كه سياست‌هاي بودجه‌اي اجرا شده در حدود 20سال گذشته براي كاهش نابرابري مناطق، تأثير معني‌داري بر نابرابري مناطق نداشته است. نتايج براي سه گروه: كليۀ استان‌ها، استان‌هاي مرزي و استان‌هاي با اقتصاد قوي‌تر نيز يكسان است و عدم كارايي سياست مذكور را نشان مي‌دهد؛ ازطرف ديگر، چگالي جمعيت در يك منطقه، نابرابري آن منطقه را افزايش مي‌دهد. در نتيجه عوامل كاهش نابرابري مناطق عوامل بيروني نظير منابع بودجه دولت نيست، بلكه عوامل دروني آن‌ها ازجمله ساختار اقتصادي، چگالي جمعيت و... است.