تاثير آموزش مبتني‌بر نقشه‌هاي مفهومي معلم و دانش‌آموز ساخته بر انگيزش و يادگيري مفاهيم درسي دانش‌آموزان مقطع هشتم متوسطه

پيشينه و اهداف: اثربخشي نظام آموزشي مرهون توجه به اصول آموزشي طراحي شده و هدفمند است كه استفاده از نقشه مفهومي، يك نمونه از اين نظام هدفمند است. روش آموزش مبتني بر نقشه مفهومي در بسياري از پژوهش‌ها مورد بررسي قرار گرفته است. در اين روش اصول آموزش به‌صورت طبقه‌بندي و نظام‌مند به يادگيري منتهي مي‌شود. در پژوهش حاضر استفاده از روش آموزش مبتني بر استفاده از نقشه مفهومي به اشكال معلم و دانش‌آموزساخته به‌عنوان ابزار و رويكردي براي پيشرفت در يادگيري مفاهيم درسي و ايجاد انگيزه مورد بررسي قرار گرفته است.روش‌ها‌: در اين پژوهش روش شبه آزمايشي با طرح پيش‌آزمون و پس‌آزمون (چند گروهي) با دو گروه آزمايش و يك كنترل استفاده شده است. جامعه آماري كليه دانش‌آموزان پايه هشتم دوره اول متوسطه در سال تحصيلي 99-1398 است.60 نفر با روش نمونه‌گيري خوشه‌اي چند مرحله‌اي انتخاب و به 3 گروه 20 نفري تقسيم شدند. گروه‌هاي آزمايش با استفاده از نقشه‌هاي مفهومي معلم و دانش‌آموز ساخته و گروه كنترل به روش معمول آموزش ديدند. ابزار گردآوري داده پر‌سش‌نامه انگيزه پيشرفت هرمنس و آزمون يادگيري است و براي سنجش روايي ابزار از نظرات اساتيد و معلمان استفاده شد. پايايي ابزار پژوهش به ترتيب 0.85 و 0.82 به‌دست آمد. در تحليل داده از آزمون تحليل كوواريانس استفاده شد.يافته‌ها: نتايج تحليل آماري براي فرضيه‌ها در سطح معني‌داري(0.05 )، حاكي از تأثير معني‌دار  استفاده از روش هاي نقشه مفهومي معلم ساخته و دانش آموز ساخته بر پيشرفت انگيزه دانش‌آموزان و يادگيري آنان در گروه‌هاي آزمايش در مقايسه با روش معمول است. همچنين نتايج آزمون شفه نشان از اختلاف معني‌دار بين آموزش مبتني بر نقشه مفهومي معلم ساخته نسبت به آموزش مبتني بر نقشه مفهومي دانش‌آموزساخته (P=0/875) بر يادگيري نيست.نتيجه‌گيري: نتايج پژوهش نشان از تأثير نقشه مفهومي معلم‌ساخته و دانش‌آموزساخته بر يادگيري مفاهيم درسي و انگيزه پيشرفت دانش آموزان به نسبت روش معمول است. با توجه به نتايج پژوهش نقشه مفهومي به‌عنوان ابزار و رويكرد مناسب براي رسيدن به يادگيري و ايجاد انگيزه مي‌تواند مورد توجه قرار گيرد. همچنين نتايج پژوهش نشان مي دهد كه استفاده از هر دو نوع نقشه مفهومي بر يادگيري و انگيزش دانش آموزان تاثير دارد و مقايسه اين دو روش اختلاف معني داري بين دو گروه نشان نمي‌دهد.