هنجاريابي، روايي و پايايي توسعه آزمون سنجش ادراك بصري در بين دانشجويان رشته معماري

پيشينه و اهداف: در فرآيند آموزش رشته معماري، ادراك ديداري ابزار مهمي در جهت رسيدن به ايده هاي خلاق است و نقص هاي آن يكي از دلايل عمده ناتواني يادگيري است. اين امر موجب شده است تا در حوزه فناوري آموزش تحقيقات گسترده اي در خصوص نوع و روش مداخله در ادراك بصري به جهت ارتقا كيفيت آموزشي انجام پذيرد. بدين منظور هدف اصلي پژوهش تدوين ابزار شناسايي ميزان ادراك بصري دانشجويان است كه نقش بسيار مهمي در شناسايي قابليت‌ها و سطوح ادراكي آنان بازي مي‌نمايد. براي بررسي ادراك ديداري در سنين مختلف آزمون‌هاي متنوعي موجود است كه در اين ميان چهار آزمون ((TVPS - 4), (DTVP - A/DTVP-2), (OT - APST), (Frostig Test)) بيشتر از سايرين براي افراد سالم و رده هاي سني جوان مورد استفاده قرار گرفته اند.روش‌ها‌: در تحقيق حاضر از بسط آزمون‌هاي مذكور در جهت ايجاد آزمون جديد به منظور تشخيص نقص‌ها و قابليت‌هاي ديداري دانشجويان دوره كارشناسي رشته معماري استفاده شده است. در قدم اول نظرات خبرگان رشته‌هاي معماري و روانشناسي شناختي در بخش تدوين سؤالات آزمون مورد استفاده قرار گرفت و سؤالات تدوين شد. ضمن تأييد بخش‌هاي نهايي تجربيات متعددي در خصوص حذف و يا بسط برخي خرده آزمون‌ها ارائه شد. آزمون مذكور تحت عنوان سنجش ادراك متشكل از 9 خرده آزمون و مبتني بر مهارت‌هاي (فضايي، ديداري و ذهني) است. براي تعيين هنجار و محاسبه پايايي و روايي آزمون 90 نفر از دانشجويان سال دوم كارشناسي معماري دانشگاه آزاد اسلامي واحد بندرعباس به روش نمونه‌گيري قضاوتي انتخاب و آزمون بصورت گروهي در مورد آنها اجرا شد.يافته‌ها: يافته‌هاي پژوهش عبارتند از نمرات هنجار براي نمره كل آزمون بصورت جداگانه براي هر 9 خرده آزمون به تفكيك جنسيت و ترم تحصيلي از طريق محاسبه آلفاي كرونباخ كه 0.631 شد. تعيين روايي با استفاده از روايي ملاكي از طريق ملاك قرار دادن نمرات درس مقدمات 3، بيان 3 و طرح معماري 1 و ميانگين آنها محاسبه ضرايب همبستگي بين نمرات حاصل از اجراي آزمون و نمرات هريك از ملاك‌ها براي نمره كل آزمون بوده است. نهايتا مشخص شد كه در اين آزمون رشد ادراك ديداري در بانوان بيشتر از آقايان بوده است.نتيجه‌گيري: نتايج حاصل از بررسي يافته‌هاي تحقيق با نتايج بدست آمده از ساير محققان اين زمينه هم‌راستا است. بدين معني كه آزمون سنجش ادراك از روايي قابل قبولي برخوردار است. در محاسبه ضريب همبستگي هر چه گروه از نظر ويژگي مورد نظر از همگني بيشتري برخوردار باشد، ضريب همبستگي كوچك‌تر خواهد بود. همانطور كه گفته شد ملاك در اين پژوهش نمرات دروس بيان 2، مقدمات 3 و طرح 1 و ميانگين آنها بود كه از همگني بالايي برخوردار است. در نهايت روش‌هايي ارائه شده است كه مي‌تواند تداخل اثر بخشي بر نتايج آزمون ادراك بصري داشته باشد. نتايج حاصل مي‌تواند علاوه بر بسط آزمون ادراك بصري پيشنهاداتي را در برنامه‌ريزي آتي درسهاي عملي معماري به همراه داشته باشد و زمينه‌هايي را جهت پژوهش‌هاي بعدي معرفي نمايد. نتايج تحقيق حاضر مي‌تواند براي سنجش ادراك بصري دانشجويان معماري در مقطع كارشناسي مفيد باشد و نقش موثري در برنامه‌ريزي درسي معماري و همچنين شاخه‌هاي بين رشته‌اي ايفا كند، لازم به ذكر است كه در زمينه برنامه‌ريزي تحصيلي در مورد ترم و نظري و در دوره‌هاي عملي، مي‌توان تحقيقات گسترده‌تري را براي تعميم نتايج برنامه‌ريزي و اجرا كرد.